ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΙΝΓΚ, Δρ. Ανθή Δρουσιώτου: Μια ζωή ταγμένη στο ΙΝΓΚ

Η δρ Ανθή Δρουσιώτου είναι ο άνθρωπος που υπηρέτησε το Ινστιτούτο Νευρολογίας & Γενετικής από την ίδρυσή του, ήταν ένας από τους δημιουργούς του, που έβαλαν τη σφραγίδα τους σε όλα τα επίπεδα. Μετά από πάνω από τρεις δεκαετίες συνεχούς προσφοράς ο κύκλος της δρος Ανθής Δρουσιώτου στο Ινστιτούτο Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου (ΙΝΓΚ), ολοκληρώνεται. 

Επαγγελματική σταδιοδρομία
Η Ανθή Δρουσιώτου γεννήθηκε στη Λευκωσία. Τελειώνοντας την Αγγλική Σχολή, πήγε στο Ηνωμένο Βασίλειο για σπουδές. Πήρε το BSc της στη Βιοχημεία από το Imperial College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, και το διδακτορικό της από την Ιατρική Σχολή του Νοσοκομείου Guy’s στο Λονδίνο, με υποτροφία από το Muscular Dystrophy Group of Great Britain. Με την επιστροφή της στην Κύπρο το 1984 διορίσθηκε στο Χημείο του Νοσοκομείου Λεμεσού και το 1989 ανάλαβε καθήκοντα Εργαστηριακού Λειτουργού στο Κέντρο Θαλασσαιμίας στη Λευκωσία. Το 1988 γνώρισε τον εμπνευστή, ιδρυτή και πρώτο Γενικό Διευθυντή του ΙΝΓΚ, Δρ Λεύκο  Μίττλετον, και αυτή η συνάντηση άλλαξε την πορεία της καριέρας της. Η Ανθή ήταν από τους πρώτους νεαρούς επιστήμονες που μπήκαν στη ομάδα του Δρ. Μίττλετον και μοιράστηκε μαζί του το όραμα για την δημιουργία ενός Κέντρου Αριστείας που να παρέχει διαγνωστικές υπηρεσίες, έρευνα και εκπαίδευση στο τομέα των γενετικών ασθενειών στην Κύπρο. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχε σχεδόν τίποτα στην Κύπρο όσον αφορά τις εξειδικευμένες υπηρεσίες και την έρευνα στον τομέα της νευρολογίας και της γενετικής, δεν υπήρχαν πανεπιστήμια ή άλλα ερευνητικά κέντρα.

Το πρώτο Επιστημονικό Συμβούλιο του ΙΝΓΚ

Ίδρυση του Τμήματος Βιοχημικής Γενετικής 
Η Δρ. Ανθή Δρουσιώτου ίδρυσε το Τμήμα Βιοχημικής Γενετικής, ένα από τα πρώτα τμήματα του Ινστιτούτου, μετά από μια σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην Ευρώπη και Αμερική. Το Τμήμα στεγαζόταν αρχικά, όπως το υπόλοιπο Ινστιτούτο, στο Μακάρειο Νοσοκομείο, και από το 1995 στο σημερινό κτήριο. Η Βιοχημική Γενετική είναι κλάδος της Ανθρώπινης Γενετικής, ο οποίος ασχολείται με την μελέτη των γενετικών ασθενειών στο επίπεδο της πρωτεΐνης και των μεταβολιτών, και επικεντρώνεται κυρίως στα κληρονομικά μεταβολικά νοσήματα (ΚΜΝ). Τα νοσήματα αυτά οφείλονται συνήθως στην έλλειψη ή δυσλειτουργία ενός από τα εκατοντάδες ένζυμα που εμπλέκονται στον μεταβολισμό. Τα πιο πολλά παρουσιάζονται στην βρεφική ή νηπιακή ηλικία με σοβαρές αναπτυξιακές ή νευρολογικές επιπτώσεις, και μπορεί να συνοδεύονται από πνευματική καθυστέρηση ή να καταλήξουν σε πρόωρο θάνατο. Έχουν περιγραφεί πάνω από 1500 ΚΜΝ. Παρόλο που η συχνότητα τους είναι χαμηλή (1:10,000- 1:300,000 γεννήσεις) εντούτοις, λόγω του μεγάλου αριθμού τους, σαν ομάδα επηρεάζουν περίπου 1 σε κάθε 500-1000 νεογέννητα. Η έγκαιρη διάγνωση των ΚΜΝ είναι πολύ σημαντική γιατί ένας αριθμός από αυτά μπορεί να αντιμετωπισθεί με ειδική δίαιτα ή φαρμακευτική αγωγή. Ακόμη και στις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει θεραπεία, η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει τη γενετική συμβουλευτική και την πρόληψη μέσω της προγεννητικής διάγνωσης. 

Το πρώτο Εργαστήριο Βιοχημικής Γενετικής στο Μακάρειο Νοσοκομείο, 1992

Πριν την ίδρυση του Τμήματος Βιοχημικής Γενετικής, παιδιά με κληρονομικά μεταβολικά νοσήματα έμεναν αδιάγνωστα, εκτός από ένα μικρό αριθμό που μετέβαιναν στο εξωτερικό. Το Τμήμα Βιοχημικής Γενετικής έγινε το Κέντρο Αναφοράς στη Κύπρο για την εργαστηριακή διερεύνηση των ΚΜΝ και έχει διερευνήσει μέχρι σήμερα πάνω από 10.000 ασθενείς, σε συνεργασία με γιατρούς τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, κυρίως όμως με τους γιατρούς του ΙΝΓΚ και τους γιατρούς του Μακάρειου Νοσοκομείου, όπου παραπέμπονται οι πλείστοι ασθενείς με ΚΜΝ. Έχουν γίνει εκατοντάδες διαγνώσεις, κάποιες από τις οποίες έσωσαν παιδιά από βέβαιο θάνατο ή είχαν ως αποτέλεσμα την αποφυγή της πνευματικής καθυστέρησης. 

Ερευνητικό έργο
Παράλληλα με τις διαγνωστικές υπηρεσίες, η Δρ Δρουσιώτου ανάπυξε ερευνητικά προγράμματα τα οποία εστιάστηκαν κυρίως στην επιδημιολογία και το βιοχημικό και μοριακό χαρακτηρισμό ΚΜΝ τα οποία παρουσιάζονται στην Κύπρο. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνητικών προγραμμάτων έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, και είχαν ως αποτέλεσμα τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους Κύπριους πολίτες. Για κάποιες ασθένειες βρέθηκε αυξημένη συχνότητα φορέων σε συγκεκριμένες κοινότητες ή περιοχές της Κύπρου. Αυτές οι κοινότητες έχουν ενημερωθεί και τους προσφέρεται η δυνατότητα ελέγχου και πρόληψης μέσω της προγεννητικής εξέτασης. 

Εκπαιδευτικό έργο
Η Δρ. Δρουσιώτου εκπαίδευσε στη Βιοχημική Γενετική όλους τους νέους επιστήμονες που προστέθηκαν στην ομάδα της και προσπάθησε να τους μεταδώσει εκτός από τις γνώσεις της, το πάθος και την αγάπη της για τα κληρονομικά μεταβολικά νοσήματα. Το εργαστήριο Βιοχημικής Γενετικής ήταν πάντα ανοικτό και φιλόξενο σε φοιτητές και επαγγελματίες υγείας που θέλησαν να παρακολουθήσουν τις εργασίες του στα πλαίσια εκπαιδευτικών προγραμμάτων μικρής διάρκειας (internships).
 
Η Καθηγήτρια Δρουσιώτου ενθάρρυνε και επέβλεψε την εκπόνηση διατριβών σε επίπεδο MSc και PhD σε συνεργασία με πανεπιστήμια του εξωτερικού και το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Με την ίδρυση της Σχολής Μοριακής Ιατρικής Κύπρου του ΙΝΓΚ συμμετείχε ενεργά στα προγράμματα της Σχολής, διδάσκοντας το μάθημα «Biochemical Basis of Genetic Diseases» και συνεχίζοντας να επιβλέπει φοιτητές. Υπήρξε επίσης μέλος πολλών Οργανωτικών Επιτροπών για Συνέδρια και Εκπαιδευτικά Σεμινάρια στην Κύπρο και το εξωτερικό.

Πολύπλευρη δράση
Η Δρ. Δρουσιώτου αποτέλεσε ιδρυτικό μέλος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου πολλών επιστημονικών εταιρειών και επαγγελματικών συνδέσμων, όπως η Εταιρεία Ανθρώπινης Γενετικής Κύπρου και η Εταιρεία Επιστημών Κύπρου. Είναι μέλος του ΔΣ του ERNDIM (European Research Network for evaluation and improvement of screening, Diagnosis and treatment of Inherited disorders of Metabolism), και εκπρόσωπος της Κύπρου στο EuroGenetest Project στον τομέα της Βιοχημικής Γενετικής. Έχει επίσης διορισθεί από το Υπουργείο Υγείας ως μέλος διαφόρων ad hoc Επιτροπών, όπως η Εθνική Επιτροπή για τα Σπάνια Νοσήματα, η Εθνική Επιτροπή για το Νεογνικό Έλεγχο και η Τεχνική Επιτροπή για τα Κέντρα Αριστείας και Κέντρα Αναφοράς. Είναι επίσης Επιστημονικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Ασθενών και Φίλων με Κληρονομικά Μεταβολικά Νοσήματα «Ασπίδα Ζωής».

Ένα μεγάλο “ευχαριστώ” από όλους εμάς στο ΙΝΓΚ
Θέλοντας να εκφράσουμε την εκτίμησή μας για τον άνθρωπο, συνάδελφο και  επιστήμονα Ανθή, διοργανώθηκε μια σεμνή εκδήλωση στην παρουσία του προσωπικού του Ινστιτούτου και των φοιτητών της Σχολής. Προσφέροντάς της την αναμνηστική πλακέτα εκ μέρους του ΙΝΓΚ και ένα συμβολικό δώρο από το Επιστημονικό Συμβούλιο, ως ένδειξη εκτίμησης της μεγάλης και πολύχρονης προσφοράς της, ο Καθ. Φυλακτού, μίλησε εκ μέρους του προσωπικού του Ινστιτούτου λέγοντας ότι αφυπηρετεί ένα από τα παλαιότερα άτομα του προσωπικού του Ινστιτούτου και από τους πρώτους Διευθυντές Τμημάτων του ΙΝΓΚ. Ο Λεωνίδας Φυλακτού αναφέρθηκε στην εργατικότητά της σημειώνοντας ότι η Ανθή αφοσιώθηκε εξ ολοκλήρου στο Ινστιτούτο πριν καν δημιουργηθεί το Ινστιτούτο. Ανέλαβε το Τμήμα Βιοχημικής Γενετικής, το έστησε το ανέπτυξε και το καταξίωσε στο επίπεδο που είναι τώρα.  Εκ μέρους όλων, την ευχαρίστησε για τα όσα έχει προσφέρει. Ο Λ. Φυλακτού τόνισε ότι η Ανθή Δρουσιώτου αφήνει σημαντική παρακαταθήκη για την επόμενη γενιά, συνεχίζοντας όμως να βρίσκεται πάντα δίπλα στο Ινστιτούτο, ως στενός συνεργάτης και φίλη.

Παίρνοντας τον λόγο, η Δρ. Δρουσιώτου έκανε μια σύντομη αναφορά στην πορεία της στο ΙΝΓΚ και ευχαρίστησε τον Δρ Μίττλετον για την εμπιστοσύνη που της έδειξε και τις ευκαιρίες που τις έδωσε. Ευχαρίστησε επίσης τα μέλη της ομάδας της καθώς και όλο το προσωπικό του ΙΝΓΚ. Η Σχολή Μοριακή Ιατρικής Κύπρου τής προσέφερε επίσης ένα αναμνηστικό δώρο ως ένδειξη εκτίμησης για την συμμετοχή της στα εκπαιδευτικά της προγράμματα από την ίδρυσή της, το 2012.

Η κοσμήτορας της Σχολής Μοριακής Ιατρικής Κύπρου, Καθηγήτρια Κυπρούλα Χριστοδούλου απονέμει στη Καθηγήτρια Ανθή Δρουσιώτου αντίγραφο της Πλάκας του Ιδαλίου.

Ένας κύκλος έκλεισε για την Ανθή Δρουσιώτου, θα συνεχίσει όμως να είναι κοντά μας, προσφέροντας τις υπηρεσίες της στο Ινστιτούτο ως συνεργάτης. Θα θέλαμε να εκφράσουμε την εκτίμησή μας για τα όσα έχει προσφέρει στο Ινστιτούτο και τον τόπο της και να της ευχηθούμε Καλή Συνταξιοδότηση!