ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΧΡΟΝΟ, Οι ανάγκες των ασθενών είναι δεδομένες

Δεν υπάρχει μεγάλη ανάγκη κάποιος να κάνει προβλέψεις στον τομέα της υγείας. Οι ασθένειες είναι δεδομένες και τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν οι ασθενείς είναι προβλεπτά. Όσο για κάτι νέο, αυτό είναι πάντα απρόβλεπτο! Κανένας δεν γνωρίζει τι θα προκύψει. Κανένας δεν προέβλεψε την πανδημία του κορονοϊού, παρόλο ότι τέτοια σενάρια έχουμε δει όλοι μας σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας.

Το 2023 μπαίνει έχοντας την πανδημία ως ένα από τα θέματα που θα απασχολήσουν το παγκόσμιο. Παρόλα ταύτα, εκτός και αν υπάρχουν εκπλήξεις, το αποτύπωμά της για τη νέα χρονιά αναμένεται να είναι λιγότερα αισθητό, με την ελπίδα ότι θα εξελιχθεί σε μια πιο ήπια λοίμωξη, η οποία θα προκαλέσει ακόμη λιγότερους θανάτους. Προκλήσεις όμως θα έχει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα και σε άλλους τομείς. Παρόλο ότι έχουν γίνουν άλματα στην επιστήμη, ο αριθμός των ασθενών παραμένει πολύ ψηλός. Τα συστήματα υγείας θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν σοβαρές και συχνές ασθένειες όπως ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες, ο διαβήτης αλλά επίσης σπάνιες και χρόνιες παθήσεις. Οι τελευταίες αποτελούν και θα αποτελούν μεγάλο μέρος της ιατρικής περίθαλψης μιας και παρόλο ότι είναι σπάνιες είναι όμως πολλές. Επιπλέον, αποτελούν πρόκληση για τα συστήματα υγείας επειδή αρκετές από αυτές παρουσιάζονται εκ γενετής. Τέλος, προκαλούν αντίκτυπο και στην υπόλοιπη κοινωνία γιατί ένα μέρος αυτών των ασθενών καταλήγουν με αναπηρίες, οι οποίες έχουν κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Μέσα σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και η ψυχική υγεία. Υπάρχει ραγδαία αύξηση στις ψυχικές παθήσεις, οι πλείστες από τις οποίες προκλήθηκαν λόγω των πληγών κατά τη διάρκεια της πρωτοφανούς πανδημίας στον οικογενειακό και στον εργασιακό χώρο. Επίσης, ο συνεχιζόμενος πόλεμος που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει και θα έχει και την επόμενη χρονιά το δικό της αντίκτυπο στην υγεία. Εκτός από την απώλεια των χιλιάδων στρατιωτών και αμάχων, οι κυρώσεις που επιβάλλονται και η οικονομική λιτότητα θα δημιουργήσουν προβλήματα στην ανθρωπότητα, κάποια από τα οποία θα αγγίξουν και την υγεία. Σε μια τέτοια εξέλιξη, τα συστήματα υγείας, ανά το παγκόσμιο, θα  βρεθούν μπροστά σε νέες προκλήσεις με ένα κατακουρασμένο προσωπικό, τρία χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας.       

Θα ήθελα όμως να σταθώ στα πιο πάνω και πιο συγκεκριμένα στην υποστήριξη των συστημάτων υγείας. Προβλέπεται ότι οι ανάγκες θα είναι αυξημένες στο μέλλον σε όλες τις χώρες. Μερικοί από τους λόγους αναφέρονται πιο πάνω. Επιπλέον όμως, ανάγκες θα υπάρξουν απλά επειδή γνωρίζουμε περισσότερα από πριν. Η εξέλιξη της επιστήμης και η δημιουργία νέας γνώσης βοήθησε πολύ στο να γνωρίζουμε περισσότερα και να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε καλύτερα πολλές ασθένειες προς όφελος των ασθενών. Πολλοί περισσότεροι τώρα ζουν περισσότερο και έτσι η φροντίδα προς αυτούς θα αυξηθεί. Η τεχνολογία της επιστήμης έχει αναπτυχθεί ραγδαία και θα αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο. Η εφαρμογή της θα ενσωματώνεται στην κλινική πρακτική προς την αντιμετώπιση των ασθενειών. Μπορούν και θα γίνουν περισσότερα για πολλούς ασθενείς, ιδιαίτερα για τους χρόνιους, που στις πλείστες περιπτώσεις μεταφέρουν την πάθησή τους από τη γέννησή τους. Υπάρχει η ανάγκη για συνεχή παρακολούθησή τους μέχρι να εξευρεθούν για όλους μόνιμες θεραπείες για την πάθησή τους.

Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να επισημάνω και να τονίσω τη σημασία της εξειδίκευσης στον τομέα της υγείας και ιδιαίτερα προς την αντιμετώπιση των μέχρι στιγμής αθεράπευτων ασθενειών. Έχει γίνει μεγάλη πρόοδος προς αυτήν την κατεύθυνση και πολλοί ασθενείς έχουν επωφεληθεί είτε μέσα από καινοτόμες θεραπείες είτε μέσα από την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση. Μόνο η εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης μέσα από την έρευνα θα ενδυναμώσει τη σωστή αντιμετώπιση των ασθενειών. Γνωρίζουμε για ασθένειες εδώ και χιλιάδες χρόνια όμως χρειάζεται ακόμη περισσότερος χρόνος και υπομονή. Οι κυβερνήσεις όλων των χωρών θα πρέπει να ενσκήψουν στα προβλήματα και να επενδύσουν περισσότερο στην προώθηση της επιστήμης αλλά και στη δημιουργία κέντρων εξειδίκευσης, εκεί όπου χρειάζεται, αλλά ιδιαίτερα για την αντιμετώπιση των χρόνιων και των πολύπλοκων ασθενειών.  

Καθηγητής Λεωνίδας Α. Φυλακτού
Γενικός Εκτελεστικός Διευθυντής και Ιατρικός Διευθυντής, Ινστιτούτο Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου

Το άρθρο του Καθ. Λ. Φυλακτού φιλοξενήθηκε στην ειδική έκδοση του Φιλελεύθερου, «Η Κύπρος το 2023», που κυκλοφόρησε την πρωτοχρονιά 2023.