Clinical Sciences

Οι χρόνιοι ασθενείς με νευρολογικά νοσήματα χαρακτηρίζονται από σταδιακή μείωση του λειτουργικού τους επιπέδου. Σε ένα ενδιάμεσο στάδιο όπου η βάδιση δεν είναι πλήρως ασφαλής και τα άτομα καλούνται να διαχειριστούν τις αλλαγές στις κινητικές τους δεξιότητες, ο φόβος και η διαχείριση πιθανών πτώσεων είναι ένα ακόμα θέμα προς αντιμετώπιση. Οι πτώσεις συμβαίνουν αναπάντεχα, οπουδήποτε και οποτεδήποτε, με κίνδυνο σοβαρών τραυματισμών. 

Μέσα από επιστημονικές μελέτες έχει διαφανεί ότι εκτός από τις κινητικές διαταραχές, μια από τις κύριες αιτίες πτώσεων είναι και ο φόβος. Ο φόβος για μια πιθανή πτώση, προέρχεται κυρίως από προηγούμενες τραυματικές εμπειρίες πτώσεων, αλλά και από το γεγονός ότι πολλοί ασθενείς δεν γνωρίζουν πώς να διαχειριστούν μια πιθανή πτώση. Ο φόβος οδηγεί στην εκούσια μείωση των λειτουργικών δραστηριοτήτων ενός ατόμου, στην αδράνεια και ως αποτέλεσμα στην κοινωνική απομόνωση.  

Η διαχείριση των πτώσεων και του φόβου είναι μια συνεχόμενη εξειδικευμένη και εξατομικευμένη διαδικασία που παρέχεται από επαγγελματία υγείας και γνώστη του αντικειμένου, όπως για παράδειγμα τον φυσιοθεραπευτή. Η αντιμετώπιση πιθανών πτώσεων γίνεται καταρχάς μέσω συγκεκριμένων διαδικασιών πρόληψης και κατά δεύτερον μέσω συγκεκριμένων στρατηγικών και μεθόδων διαχείρισης.

Η Μονάδα Φυσιοθεραπείας του Ινστιτούτου Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου (ΙΝΓΚ), έχοντας πολυετή εμπειρία στην αντιμετώπιση χρόνιων νευρολογικών ασθενών, παρέχει ένα πρόγραμμα εξατομικευμένης διαχείρισης και πρόληψης πτώσεων. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα παρέχεται στα άτομα που παρακολουθούνται στο ΙΝΓΚ και εφαρμόζεται σε συνεννόηση με τον υπεύθυνο νευρολόγο. 

Το εξατομικευμένο πρόγραμμα διαχείρισης και πρόληψης πτώσεων περιλαμβάνει ατομικές συνεδρίες αξιολόγησης, παρέμβασης και συμβουλευτικής προς τον ασθενή και τους οικείους του. Κατά την αξιολόγηση του ασθενούς λαμβάνονται υπόψη το ατομικό ιστορικό, η κλινική του εικόνα, αλλά κυρίως η λειτουργική κατάσταση και το περιβάλλον του. Βάση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης, ο εξειδικευμένος φυσιοθεραπευτής σχεδιάζει και εφαρμόζει μέσα από μια σειρά ατομικών συνεδριών, συγκεκριμένους τρόπους πρόληψης και διαχείρισης πιθανών πτώσεων. Κατά τη διάρκεια των συνεδριών ο κάθε ασθενής συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία αυτή (όπως επίσης και ο συγγενής/φροντιστής, όπου χρειάζεται), με αποτέλεσμα την όσο το δυνατόν πιο θετική αλληλοεπίδραση μεταξύ ασθενή-φυσιοθεραπευτή και την όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική παρέμβαση. Η διαδικασία ολοκληρώνεται, δίνοντας στον ασθενή και στους οικείους/φροντιστή του κατευθυντήριες οδηγίες καθώς και τρόπους διαχείρισης της καθημερινότητάς του. 

Μέσα από το συγκεκριμένο πρόγραμμα, ο κάθε ασθενής είναι σε θέση να γνωρίζει τις πιθανές αιτίες για να προλαμβαίνει ανεπιθύμητες καταστάσεις που θα τον οδηγήσουν σε μια πιθανή πτώση, όπως επίσης να μπορεί να αντιμετωπίζει με ασφάλεια μια αναπάντεχη πτώση. Τέλος, ο κάθε ασθενής αποκτά αυτοπεποίθηση και μαθαίνει τρόπους διαχείρισης των δραστηριοτήτων της καθημερινής του ζωής, βάση των ικανοτήτων του.  

Δημήτρης Σωκράτους
Ανώτερος Φυσιοθεραπευτής
Μονάδα Φυσιοθεραπείας

Βιβλιογραφία

1. Cattaneo D, Gervasoni E, Pupillo E, Bianchi E, Aprile I, Imbimbo I, Russo R, Cruciani A, Turolla A, Jonsdottir J, Agostini M, Beghi E; NEUROFALL Group. Educational and Exercise Intervention to Prevent Falls and Improve Participation in Subjects With Neurological Conditions: The NEUROFALL Randomized Controlled Trial. Front Neurol. 2019 Sep 13;10:865. doi: 10.3389/fneur.2019.00865. PMID: 31572282; PMCID: PMC6754067.
2. Fasano, A., Canning, C. G., Hausdorff, J. M., Lord, S., & Rochester, L. (2017). Falls in Parkinson's disease: a complex and evolving picture. Movement disorders, 32(11), 1524-1536
3. Gopal, A., Gelfand, J. M., Bove, R., & Block, V. J. (2023). Fall assessment and monitoring in people with multiple sclerosis: a practical evidence-based review for clinicians. Neurology: Clinical Practice, 13(5).