Neurophysiology Department

Ο Καθηγητής Σάββας Παπακώστας συνταξιοδοτείται μετά από σχεδόν τρεις δεκαετίες συνεχούς προσφοράς στο Ινστιτούτο Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου (ΙΝΓΚ), το οποίο υπηρέτησε από πολλές θέσεις στο τρίπτυχο κλινική ιατρική, έρευνα και εκπαίδευση.

Από τα πρώτα και σημαντικότερα στελέχη του Ινστιτούτου, εργάστηκε στη θέση του Ανώτερου Νευρολόγου από το 1994 και διετέλεσε Διευθυντής του Τμήματος Νευροβιολογίας και Εργαστηρίου Κλινικής Νευροφυσιολογίας (Κέντρο Επιληψίας και Άνοιας) στο ΙΝΓΚ, αλλά και ως καθηγητής Νευροεπιστημών της Σχολής Μοριακής Ιατρικής Κύπρου (ΣΜΙΚ) από την ίδρυση της το 2012. Όλα αυτά τα χρόνια, έδειξε μεγάλο ζήλο, αφοσίωση, εργατικότητα και επαγγελματισμό. Με το πάθος που τον διακατέχει και τον ενθουσιασμό για τη νευρολογία έφερνε εις πέρας όλες τις καθημερινές προκλήσεις της δουλειάς.

Η οικογένεια του ΙΝΓΚ τον ευχαριστεί

Ο Καθηγητής Σάββας Παπακώστας έχει υπηρετήσει πιστά τις αξίες του Ινστιτούτου με ομαδικότητα, στο πλευρό των συναδέλφων του αλλά με κύριο μέλημα τη φροντίδα των ασθενών με νευρολογικά νοσήματα ενώ χαρακτηριστική είναι η εμπιστοσύνη και η αφοσίωση που παρουσιάζουν οι ασθενείς του, προς τον «δικό τους» γιατρό. Λόγω της ευχάριστης προσωπικότητας και του ήθους του είχε άριστες σχέσεις με όλο το προσωπικό, αλλά πιο ειδικά με τους συναδέλφους στην Κλινική του ΙΝΓΚ, το εργαστήριο Νευροβιολογίας και Κλινικής Νευροφυσιολογίας, το Επιστημονικό Συμβούλιο, καθώς και με το γραμματειακό και τεχνικό προσωπικό του ΙΝΓΚ. Οι φοιτητές της ΣΜΙΚ και οι φοιτητές ιατρικής τον συμπαθούν ιδιαιτέρως μιας και εμπνέει την αγάπη του και το ενδιαφέρον του ως προς τη νευρολογία και τις νευροεπιστήμες. 

Ένας κύκλος έκλεισε και ο Σάββας Παπακώστας φεύγει συγκινημένος γεμάτος αναμνήσεις και εμπειρίες στο ΙΝΓΚ. Θα συνεχίσει όμως να είναι κοντά μας, προσφέροντας τις υπηρεσίες του στο Ινστιτούτο ως συνεργάτης. Είμαστε σίγουροι ότι θα δώσει την ίδια αφοσίωση σε αυτά του τα καθήκοντα. Θα θέλαμε να εκφράσουμε την εκτίμησή μας για τα όσα έχει προσφέρει στα 26 χρόνια που υπηρέτησε πιστά το Ινστιτούτο. Τον ευχαριστούμε θερμά για την αφοσίωσή του  και  εκτιμούμε εις βάθος τον άνθρωπο, συνάδελφο, επαγγελματία, και φίλο Σάββα. Ευχόμαστε Καλή Συνταξιοδότηση! 

Ζηλευτή  επαγγελματική σταδιοδρομία

O Σάββας Συμεών Παπακώστας γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1955. Σπούδασε Βιολογία στο Πανεπιστήμιο Youngstown State στο Οχάιο των Η.Π.Α. και πήρε Μάστερ στην Ιατρική Ανθρωπολογία από το Πανεπιστήμιο Case Western Reserve Cleveland, στο Οχάιο των Η.Π.Α. Στη συνέχεια, σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Ohio Athens, στο Οχάιο των Η.Π.Α. και πήρε ειδικότητα στη Νευρολογία και Νευροψυχιατρική στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Rochester της Νέας Υόρκης. Ακολούθως, εξειδικεύτηκε περαιτέρω στην Κλινική Νευροφυσιολογία και Επιληπτολογία στο Presbyterian Hospital του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης. 
Τον Ιανουάριο του 1994, μετά από πρόσκληση από τον εμπνευστή, ιδρυτή και πρώτο Γενικό Διευθυντή του ΙΝΓΚ, Δρ Λεύκο  Μίττλετον, άφησε μια πολλά υποσχόμενη ακαδημαϊκή καριέρα στη Νέα Υόρκη για να επαναπατριστεί και να αποτελέσει μέλος της ομάδας των επιστημόνων του νεοσύστατου ΙΝΓΚ.  Στόχος του ήταν να προσφέρει εξειδικευμένη παρακολούθηση και φροντίδα στους συμπατριώτες του, ιδιαίτερα στο τομέα της Επιληπτολογίας, Νευρολογίας της Συμπεριφοράς (Άνοιες) και Κλινικής Νευροφυσιολογίας. Μέχρι και τον Οκτώβριο του 2020 εργοδοτείται ως Ανώτερος Νευρολόγος στο ΙΝΓΚ, ενώ είναι Διευθυντής του Τμήματος Νευροβιολογίας και Κλινικής Νευροφυσιολογίας. Είναι τακτικός Καθηγητής Νευροεπιστημών στη ΣΜΙΚ του ΙΝΓΚ, αλλά διδάσκει επίσης στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου και του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, καθώς και στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου και στο Τμήμα Νοσηλευτικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου. Στο πλαίσιο των ακαδημαϊκών του δραστηριοτήτων, συμμετείχε σε πολλά ερευνητικά έργα και ήταν επιβλέπων Καθηγητής σε αρκετές μεταπτυχιακές διατριβές Μάστερ και Διδακτορικά του ΙΝΓΚ σε συνεργασία με άλλα Πανεπιστήμια, καθώς και της ΣΜΙΚ του ΙΝΓΚ. Παράλληλα, συμμετείχε στην κλινική εκπαίδευση φοιτητών ιατρικής στην ειδικότητα της νευρολογίας που προέρχονται από το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Πανεπιστημίου Λευκωσίας και το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο.

Ο Σάββας Παπακώστας έχει μία πολύχρονη επαγγελματική εμπειρία, διαθέτει πλούσια διδακτική εμπειρία σε ακαδημαϊκό επίπεδο και μεγάλο ερευνητικό και συγγραφικό έργο. Έχει λάβει σειρά τιμητικών διακρίσεων και συμμετέχει σε πολλά εθνικά και διεθνή επιστημονικά Σώματα. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Νευρολογικής Εταιρείας Κύπρου και της Κυπριακής Εταιρείας Επιληψίας, της οποίας διετέλεσε Πρόεδρος για δύο θητείες. Επίσης, διετέλεσε μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου για τη δημιουργία Σχολής Επιστημών Υγείας, ενώ είναι αξιολογητής για την έκδοση κατευθυντήριων γραμμών θεραπείας της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας. Παράλληλα, είναι αξιολογητής (Peer Reviewer) των ακόλουθων επιστημονικών περιοδικών: Epilepsia, The Journal of International Angiology, Neuroscience Letters, The Journal of the Neurological Sciences, Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry, Neuroepidemiology, Epileptic Disorders, Journal of Adolescent Health, BMC Nursing, Journal of Advanced Nursing και Hippokratia Medical Journal. Ακόμη, είναι Αξιολογητής των ερευνητικών προτάσεων του European Science Foundation (EU).

Η Συμβολή του στο Ινστιτούτο

Το τμήμα Νευροβιολογίας στο ΙΝΓΚ που διηύθυνε ο Δρ Παπακώστας καλύπτει δύο τομείς, την Επιληπτολογία και την Νευρολογία της Συμπεριφοράς με έμφαση τις Άνοιες. Η συμβολή του ήταν καθοριστική στη δημιουργία ενός εξειδικευμένου κέντρου διάγνωσης και θεραπείας επιληπτικών διαταραχών. Το κέντρο Επιληψίας υποστηρίζεται από μοναδικά στη Κύπρο εργαστήρια ηλεκτροφυσιολογίας και καταγραφής ύπνου. Το εργαστήριο Κλινικής Νευροφυσιολογίας που διευθύνει, παρέχει εξειδικευμένες διαγνωστικές εξετάσεις όπως  πολύωρη καταγραφή του ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος (ΗΕΓ) για σκοπούς διαγνωστικούς ή προ-εγχειρητικής εκτίμησης, απλό ΗΕΓ και εξετάσεις προκλητού δυναμικού. Παράλληλα, στο Κέντρο Επιληψίας εφαρμόζεται ερεθισμός του πνευμονογαστρικού νεύρου με τοποθέτηση διεγέρτη (VNS) για έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων σε ασθενείς με επιληψία. Επίσης, ο Σάββας Παπακώστας έφερε για πρώτη φορά, τη χειρουργική θεραπεία της επιληψίας στην Κύπρο, σε συνεργασία με Καθηγητές από τη Νέα Υόρκη. Με τον τρόπο αυτό πέτυχε οι ασθενείς να θεραπεύονται στην Κύπρο και να μη χρειάζεται να μετακινηθούν σε άλλο Κέντρο του εξωτερικού. Πρόσφατα, το  Κέντρο Επιληψίας έγινε αποδεκτό σαν συνδεόμενο μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς για επιληπτικές διαταραχές (ERN-Epilepsy/ EpiCare) και στο οποίο συμμετέχουν  κορυφαία ακαδημαϊκά ιδρύματα από όλη την Ευρώπη με σκοπό τη συνεχή συνεργασία για την αντιμετώπιση ενδιαφερόντων περιστατικών. Το κέντρο νόσου Αλτζχαίμερ και άλλων ανοϊκών διαταραχών παρέχει εξειδικευμένη διαγνωστική διερεύνηση και αντιμετώπιση σπάνιων μορφών άνοιας μέσα από το εργαστήριο νευροφυσιολογίας και νευρογενετικής, αλλά και πολυθεματική στήριξη σε συνεργασία με κοινωνικούς λειτουργούς, φυσιοθεραπευτές, εργοθεραπευτές και νευροψυχολόγους. Το Κέντρο άνοιας συμμετέχει ενεργά και στη πολυθεματική ομάδα για την επικαιροποίηση του εθνικού στρατηγικού σχεδίου για την άνοια. Επιπλέον, ως ιατρός εισήγαγε νέες θεραπείες και φαρμακευτικές αγωγές για την επιληψία και την άνοια στο ΙΝΓΚ και στην Κύπρο.  

Ερευνητικό και συγγραφικό έργο

Το ερευνητικό του ενδιαφέρον εστιάζει στην ανάπτυξη νέων νευροφυσιολογικών διαγνωστικών μεθόδων για διάφορες νευρολογικές διαταραχές και στην πολυτροπική ανάλυση των φυσιολογικών προγνωστικών παραγόντων των επιληπτικών κρίσεων. Μια πρόσφατη σημαντική μελέτη στην οποία ήταν επικεφαλής ήταν η διερεύνηση των γενετικών παραγόντων που σχετίζονται με την επιληψία και τους νευροφυσιολογικούς ενδοφαινότυπους μέσω αλληλούχισης ολόκληρης της κωδικής περιοχής του γονιδιώματος (WES) σε ασθενείς με Νεανική Μυοκλονική Επιληψία (JME). Η μελέτη έγινε στα πλαίσια της διδακτορικής διατριβής της Στέφανης Στεφανή, φοιτήτρια της ΣΜΙΚ. Ακόμη, συμμετείχε και σε κλινικές δοκιμές για τη θεραπεία της επιληψίας. Τα τελευταία πέντε χρόνια ασχολείται με τη διερεύνηση γενετικών παραγόντων που σχετίζονται με την επιληψία, άνοια, Πάρκινσον, ημικρανία και τις διαταραχές του ύπνου. 

Ως ερευνητικός συνεργάτης συμμετείχε σε μελέτες εύρεσης νευρογνωστικών βιοδεικτών ως προς τη λειτουργική μνήμη, αλλά και ως προς τη χρόνια τραυματική εγκεφαλική βλάβη, καθώς και στον προσδιορισμό των παραγόντων που σχετίζονται με την ποιότητα ζωής μεταξύ των μελών της οικογένειας των ασθενών με άνοια στην Κύπρο και του φόρτου για τους φροντιστές ασθενών με άνοια και επιληψία. Επίσης, συμμετείχε προσφέροντας τις γνώσεις του και τις εμπειρίες του σε μια μελέτη για τη γνωστική θεραπεία σε πρωτοπαθείς πάσχοντες από πονοκέφαλο.  Με την απόκτηση πειραματικών μοντέλων ποντικιού με το φαινότυπο του Alzheimer στο εργαστήριο Νευροβιολογίας και στα πλαίσια της διδακτορικής διατριβής της Στέλλας Αγγελή, φοιτήτρια της ΣΜΙΚ, συμμετείχε, σε συνεργασία με τον νευρολόγο Δρ Κλεόπα Κλεόπα, στη διερεύνηση της έκφρασης των γλοίων κονεξινών (connexins) σε σχέση με τις αμυλοειδείς Aβ πλάκες στον εγκέφαλο στα ποντίκια 5xFAD. Επίσης, σε συνεργασία με τον νευρολόγο Δρ Θεόδωρο Κυριακίδη, συμμετείχε στη διερεύνηση της αναστολής του C5aR προς την εναπόθεση αμυλοειδούς και νευροφλεγμονή στο 5xFAD μοντέλο ποντικιού Alzheimer. Η συμμετοχή του στο διεθνές δίκτυο Epi25, για τη γενετική διερεύνηση της Επιληψίας με αλληλούχιση νέας γενιάς, άνοιξε νέους ορίζοντες για τη γενετική διερεύνηση της Επιληψίας στο ΙΓΝΚ. 

Ο Δρ Παπακώστας συμμετείχε σε αρκετές ευρωπαϊκές χρηματοδοτούμενες επιχορηγήσεις είτε ως υπεύθυνος έργου (PI) ή ως συνεργαζόμενος ερευνητής. Έχει ένα πολύ καλό δίκτυο συνεργατών που μέσα από αυτό παράγονται πολλές δημοσιεύσεις. Το συγγραφικό του έργο είναι πολύ μεγάλο, έχοντας στο ενεργητικό του μέχρι στιγμής 70 επιστημονικά ομότιμα άρθρα (Peer-Reviewed Articles), μονογραφίες, κεφάλαια σε βιβλία και ένα σημαντικό βιβλίο, που φέρει τον τίτλο: Madness and Leadership που πραγματεύεται τις βιοψυχοκοινωνικές παραμέτρους της προσωπικότητας των μεγάλων ηγετών. Συμμετείχε, επίσης, σε πολλά συνέδρια ως προσκεκλημένος ομιλητής, καθώς και μέσω προφορικών εισηγήσεων και αναρτημένων ανακοινώσεων.