Department of Cardiovascular Genetics and the Laboratory of Forensic Genetics

Συγκριτική ανάλυση χρωμοσώματος Υ μεταξύ Κυπρίων στο πλαίσιο της γενετικής και των ιστορικών γεγονότων 

Οι φυλογεωγραφικές μελέτες μπορούν να δώσουν σημαντικές πληροφορίες αναφορικά με την καταγωγή  ενός πληθυσμού, συσχετίζοντας τα ιστορικά γεγονότα με τα γενετικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού. Συγκεκριμένα, η ανάλυση χρωμοσωμάτος Υ δίνει στοιχεία για την ιστορική πορεία των προγόνων των ανδρών που χρονολογείται από την Παλαιολιθική εποχή έως σήμερα. Η συγκεκριμένη μελέτη εστιάζεται στην ανάλυση γενετικών δεικτών στο αντρικό χρωμόσωμα Y των Μαρωνιτών και Αρμενίων της Κύπρου, οι οποίοι ήρθαν στην Κύπρο ως αποτέλεσμα διαφόρων ιστορικών γεγονότων. 

Οι Μαρωνίτες και οι Αρμένιοι της Κύπρου αποτελούν δύο από τις μεγαλύτερες θρησκευτικές ομάδες της Κύπρου οι οποίες αναγνωρίστηκαν το 1960 και ανήκουν στην Ελληνοκυπριακή κοινότητα. Δεν έχει γίνει καμία έρευνα στο παρελθόν που να συγκρίνει τα γενετικά χαρακτηριστικά των δύο ομάδων, με τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι η ολοκληρωμένη εικόνα αναφορικά με την πατρική καταγωγή του Κυπριακού πληθυσμού, συμπεριλαμβάνοντας Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους, Μαρωνίτες και Αρμένιους της Κύπρου. Η μελέτη αυτή είναι συνέχεια προηγούμενης έρευνας του Τμήματος Καρδιαγγειακής Γενετικής και του Εργαστηρίου Δικανικής Γενετικής, σε συνεργασία με επιστήμονες από άλλα επιστημονικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα.

Για την εξαγωγή των αποτελεσμάτων, χρησιμοποιήθηκαν Μικρές Διαδοχικές Επαναλήψεις (Short Tandem Repeats – STRs) σε 23 θέσεις του χρωμοσώματος Υ και 28 μονονουκλεοτιδικοί πολυμορφισμοί (Single Nucleotide Polymorphisms – SNPs). Tα δεδομένα συγκρίθηκαν με αντίστοιχα γενετικά δεδομένα Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Όλα τα δείγματα των Μαρωνιτών και Αρμενίων της Κύπρου, έχουν κατανεμηθεί σε 8 κύριες απλοομάδες (Haplogroups) αλλά η κοινή απλοομάδα μεταξύ όλων των Κυπρίων (συμπεριλαμβανομένων των Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων) είναι η απλοομάδα J, στην υποομάδα J2a-L559. Οι γενετικές αποστάσεις έχουν υπολογιστεί χρησιμοποιώντας τους απλότυπους των Κυπρίων καθώς και απλότυπους από χώρες από τις οποίες κατάγονταν οι Μαρωνίτες και Αρμένιοι, πριν έρθουν στην Κύπρο (Βλ. εικόνα 1). Με τα αποτελέσματα των γενετικών αποστάσεων, οι Αρμένιοι της Κύπρου είναι πιο κοντά γενετικά με τους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, συγκριτικά με τους Μαρωνίτες της Κύπρου (Βλ.εικόνα 2). Δίκτυα απλοτύπων με τη μέθοδο median joining έχουν υπολογιστεί ανάμεσα στους απλοτύπους όλων των ατόμων που ανήκουν στην ίδια κύρια απλοομάδα (J2a-L559), αποκαλύπτοντας ότι οι Κύπριοι έχουν κοινό πατρικό πρόγονο, πριν έρθουν οι Μαρωνίτες και οι Αρμένιοι στην Κύπρο, ο οποίος χρονολογείται στο τέλος της εποχής του Χαλκού και στην αρχή της εποχής του Σίδηρου. 

Η παρούσα μελέτη αποτελεί ένα μέρος της Διδακτορικής μου διατριβής με θέμα «Φυλογενετική μελέτη του Κυπριακού πληθυσμού», που διεξάγεται στο Τμήμα Καρδιαγγειακής Γενετικής και Εργαστήριο Δικανικής Γενετικής, υπό την καθοδήγηση του διευθυντή του τμήματος, καθηγητή Μάριου Α. Καριόλου και Δρ. Ήβης Πασιαρδή. Τα αποτελέσματα της πιο πάνω μελέτης έχουν δημοσιευτεί πρόσφατα στο διεθνώς αναγνωρισμένο επιστημονικό περιοδικό PLOS ONE.

Ειρήνη Μουτσουρή
Υποψήφια Διδάκτωρ Ιατρικής Γενετικής
Τμήμα Καρδιαγγειακής Γενετικής και Εργαστήριο Δικανικής Γενετικής
Σχολή Μοριακής Ιατρικής Κύπρου – Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής