Neurogenetics Department

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ 2
Μελέτη συσχέτισης του Διαβήτη Τύπου 2 με γενετικούς παράγοντες ευπάθειας στον Ελληνο-Κυπριακό πληθυσμό: Επιβεβαίωση συσχέτισης με πολυμορφισμούς στα γονίδια TCF7L2, FTO, HHEX, SLC30A8 και IGF2BP2 

Ο διαβήτης τύπου 2 (ΔΤ2) αποτελεί μια χρόνια νόσο που σχετίζεται με τη διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης. Χαρακτηρίζεται από ψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα που προκαλούνται από ανεπάρκεια των μηχανισμών που σχετίζονται με την αντίσταση στην ινσουλίνη ή/και την έκκριση ινσουλίνης. Φαίνεται να αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας διεθνώς και η συχνότητα του παρουσιάζει ραγδαία αύξηση τα τελευταία χρόνια. Πιστεύεται ότι όχι μόνο ένας αλλά πολλαπλοί παράγοντες που μπορεί να είναι γενετικοί, επιγενετικοί ή/και περιβαλλοντικοί εμπλέκονται στην εμφάνιση της νόσου, ενώ  μελέτες οικογενειών και διδύμων καταδεικνύουν μια ισχυρή γενετική προδιάθεση. Το αποτέλεσμα της εξέλιξης της νόσου είναι η νοσηρότητα με μειωμένο προσδόκιμο ζωής, ενώ άλλες επιπλοκές  συμπεριλαμβάνουν  την πρόωρη στεφανιαία νόσο, την περιφερική αγγειακή νόσο, τη νεφρική ανεπάρκεια, εγκεφαλικό επεισόδιο και ακρωτηριασμό.

Η συχνότητα εμφάνισης της νόσου και η φαινομενική εμπλοκή γενετικών παραγόντων οδήγησαν στη διεξαγωγή πολλαπλών γενετικών μελετών σε παγκόσμιο επίπεδο τα τελευταία χρόνια, οι οποίες έχουν αποκαλύψει τη συσχέτιση της νόσου με γενετικούς παράγοντες σε διάφορα γονίδια. Παρ’ όλα αυτά οι συγκεκριμένοι γενετικοί παράγοντες φαίνεται να δικαιολογούν μόνο το 10% της κληρονομικότητας της νόσου. Επομένως επιπρόσθετες μελέτες χρειάζονται για τον εντοπισμό των υπόλοιπων γενετικών παραγόντων.  Η παρούσα μελέτη, η οποία διεξήχθη στο Τμήμα Νευρογενετικής του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου (ΙΝΓΚ), σε συνεργασία με επιστήμονες του τμήματος Ηλεκτρονικού Μικροσκοπίου και Μοριακής Παθολογίας (ΙΝΓΚ), του Τμήματος Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Κύπρου, του Μακάρειου Νοσοκομείου και τον Παγκύπριο Διαβητικό Σύνδεσμο, αποτέλεσε την έναρξη της  γενετικής διερεύνησης του ΔΤ2 στον Ελληνο-Κυπριακό πληθυσμό. Στόχος ήταν η μοριακή γενετική ανάλυση 21 παραγόντων υψηλής επιρροής για το ΔΤ2 που έχουν βρεθεί σε άλλους πληθυσμούς, εφαρμόζοντας  την «ανάλυση συσχέτισης ασθενών-μαρτύρων». Συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκε γενοτύπιση 21 μονονουκλεοτιδικών πολυμορφισμών που αντιπροσωπεύουν αυτούς τους παράγοντες, σε 1018 άτομα (528 ασθενείς με ΔΤ2, 490 μάρτυρες) και επεξεργασία των γενοτύπων με μεθόδους στατιστικής ανάλυσης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, επιβεβαιώθηκε η συσχέτιση με 5 από τους 21 παράγοντες που είχαν ελεγχθεί (TCF7L2 rs7901695, FTO rs8050136, HHEX rs5015480, SLC30A8 rs13266634 και IGF2BP2 rs4402960). Επιπρόσθετα, για 14 από αυτούς τους 21 πολυμορφισμούς, ο λόγος των σχετικών πιθανοτήτων βρέθηκε να είναι προς την ίδια κατεύθυνση που κατέδειξαν προηγούμενες μελέτες σε άλλους πληθυσμούς. Σύμφωνα με αυτό το αποτέλεσμα θα ήταν δυνατή στο μέλλον η πιθανή χρήση και των 14 συγκεκριμένων πολυμορφικών παραλλαγών στα πλαίσια ενός προληπτικού ελέγχου για το ΔΤ2 στον πληθυσμό. Συμπερασματικά, μέσω αυτής της μελέτης επεκτάθηκε η γενετική αξιολόγηση των παραγόντων ευπάθειας για το ΔΤ2 και τα ευρήματα επιβεβαιώνουν πέντε από τους διεθνείς καθιερωμένους παράγοντες και στον Ελληνο-Κυπριακό πληθυσμό που αποτελεί ένα διακριτό, σχετικά μικρό και καινούριο πληθυσμό προς διερεύνηση.

Σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Genes.
Σύνδεσμος δημοσίευσης: http://www.mdpi.com/2073-4425/8/1/16

Δρ. Χριστίνα Βότση
Επιστημονική Εργαστηριακή Λειτουργός, Τμήμα Νευρογενετικής, Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου