Cancer Genetics, Therapeutics & Ultrastructural Pathology Department

Διαγνωστικές υπηρεσίες του τμήματος Ηλεκτρονικού Μικροσκοπίου/Μοριακής Παθολογίας

Το τμήμα Ηλεκτρονικού Μικροσκοπίου/Μοριακής Παθολογίας παρέχει μια πληθώρα από διαγνωστικές υπηρεσίες οι οποίες βασίζονται σε δύο εργαστηριακά πεδία. Το πρώτο σχετίζεται με την ιστοπαθολογία και την εξέταση βιοψιών στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, το οποίο παρέχει πληροφορίες που είναι καθοριστικές για την ακριβή διάγνωση διαφόρων ασθενειών όπως των νευρομυϊκών και οι νεφρικών παθήσεων. Το δεύτερο, αφορά την εφαρμογή της μοριακής γενετικής στον καρκίνο που επεκτείνεται σε δύο τομείς: την ανίχνευση προδιάθεσης σε διάφορα είδη οικογενούς καρκίνου και την φαρμακογενετική. Στο παρόν άρθρο θα αναπτυχθούν οι υπηρεσίες μοριακής γενετικής που σχετίζονται με την φαρμακογενετική.

Η επιστήμη της φαρμακογενετικής επιτρέπει την εξατομικευμένη προσέγγιση στην θεραπεία του καρκίνου και έχει επιφέρει θεαματικές αλλαγές στην επιβίωση των ασθενών. Ο καρκίνος είναι μία νόσος που προκαλείται από γονιδιακές μεταλλάξεις , ή άλλες γενετικές ανωμαλίες, οι οποίες μετατρέπουν τα υγιή κύτταρα σε καρκινικά. Εκτεταμένες μελέτες επικεντρώθηκαν στην δημιουργία φαρμάκων τα οποία στοχεύουν αυτές τις μεταλλάξεις και αναστέλλουν τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων και την ανάπτυξη του καρκίνου. Είναι άρα απαραίτητος ο προσδιορισμός των γονιδιακών αλλαγών που προκαλούν την ανάπτυξη του καρκινικού όγκου, στον κάθε ασθενή ξεχωριστά, για την επιλογή της πλεον κατάλληλης θεραπείας.

Το τμήμα μας παρέχει μοριακές εξετάσεις για τον εντοπισμό μεταλλάξεων σε διάφορα γονίδια που αποτελούν θεραπευτικούς στόχους. Ανάμεσα σε αυτά είναι το EGFR, το B-RAF, το K-RAS, και το N-RAS. Ο εντοπισμός μεταλλάξεων σε αυτά τα γονίδια είναι καθοριστικός για την επιλογή της θεραπείας αφού επηρεάζουν την ευαισθησία των καρκινικών κυττάρων στη φαρμακευτική αγωγή.  Όπως δείχνουν αποτελέσματα από αναδρομικές μελέτες, η παρουσία μεταλλάξεων στο γονίδιο EGFR σχετίζεται με την αποτελεσματικότητα της θεραπείας με erlotinib και gefitinib, φάρμακα που έχουν εγκριθεί για τον μη-μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Το ίδιο συμβαίνει και με τις μεταλλάξεις στο K-RAS που εντοπίζονται συχνά στον καρκίνο του παχέος εντέρου, οι οποίες συσχετίζονται με αντίσταση στη θεραπεία και με κακή πρόγνωση. Αξιοσημείωτη αύξηση της συνολικής επιβίωσης χωρίς εξέλιξη σημειώνεται σε περισσότερους από τους μισούς ασθενείς με μεταστατικό μελάνωμα, που έχουν μεταλλαγμένο το γονίδιο BRAF, οι οποίοι λαμβάνουν τον αναστολέα της BRAF, Vemurafenib.

Οι στοχευόμενες θεραπείες τα τελευταία χρόνια έχουν ενσωματωθεί πλέον στην κλινική πράξη για την αντιμετώπιση πολλών τύπων καρκίνου. Η σημαντικότητα τους τονίζεται ιδιαίτερα σε επιθετικούς όγκους, για τους οποίους προηγουμένως δεν υπήρχε αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή αφού οι ασθενείς δεν ανταποκρίνονταν στις κλασικές θεραπείες. Οι εφαρμογές της φαρμακογενετικής αυξάνονται ραγδαίως εφ’ όσον αποτελούν ένα πολύ καλό παράδειγμα εξατομικευμένης θεραπείας. Ωστόσο, παραμένουν πολλές προκλήσεις όπως είναι το αυξημένο κόστος θεραπείας και η ανάπτυξη αντίστασης σε πολλούς ασθενείς, που θα πρέπει να ερευνηθούν περαιτέρω.