Ταξίδι στα άδυτα της γενετικής

ΑΝΘΡΩΠΟΙ

 
 

Πού εργάζεσαι; 

-Στο Ινστιτούτο Νευρολογίας & Γενετικής. 

Αυτός ο διάλογος συχνά προκαλεί πολλές ερωτήσεις αλλά και ενδιαφέρον σε συναντήσεις και γνωριμίες. Η ενασχόληση με τη γενετική, την έρευνα και την επιστήμη είναι κάπως ασαφές επάγγελμα για αρκετό κόσμο. 

Οι περισσότεροι από εμάς στο άκουσμα της λέξης «γενετιστής» σκεφτόμαστε έναν επιστήμονα κλεισμένο στο εργαστήριο του να ασχολείται με πειράματα, DNA και γενετικούς κώδικες, χωρίς να κατανοούμε ακριβώς τη σημασία του επαγγέλματος και την ευρύτητα που καλύπτει αυτός ο τομέας. Ποια η πορεία ανθρώπων που έχουν επιλέξει το επάγγελμα του γενετιστή-ερευνητή στην Κύπρο; Παρακάτω μοιράζονται την πορεία τους τρεις μοριακοί-βιολόγοι γενετιστές, σε διάφορα στάδια της καριέρας τους με ένα κοινό σημείο – την αγάπη τους για τη γενετική, την οποία οριστικοποίησαν με την καθημερινή ενασχόληση τους στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου. 

 

Κυπρούλα Χριστοδούλου
Επικεφαλής Τμήματος Νευρογενετικής του ΙΝΓΚ
Υπεύθυνη Προγράμματος Ιατρικής Γενετικής, ΣΜΙΚ
                                                                                                                                                                                                                                         

 

Πότε αποφάσισες να ασχοληθείς με τη γενετική και γιατί επέλεξες αυτό τον κλάδο;

Με ενθουσίασε η Γενετική από τα μαθήματα Βιολογίας του Λυκείου. Όταν μου προσφέρθηκαν θέσεις για σπουδές και είχα επιλογή μεταξύ Οδοντιατρικής στη Θεσσαλονίκη και Γενετικής στο Λονδίνο, επέλεξα τη Γενετική. 

 


Σπουδές – Τίτλοι, πανεπιστήμια, υποτροφίες κτλ

  • 1984-1987 Πτυχίο Γενετικής, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου
  • 1987-1988 Μεταπτυχιακό Εφαρμοσμένης Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου
  • 1992-1995 Διδακτορικό, Ιατρική Γενετική, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου 

 

Πως βρέθηκες στο ΙΝΓΚ - Πότε προσλήφθηκες στο ΙΝΓΚ; Σε ποια θέση ξεκίνησες και σε ποια θέση βρίσκεσαι τώρα; 

Κλήθηκα να εργαστώ στη Νευρομυϊκή Μονάδα που λειτουργούσε τότε στο Μακάρειο Νοσοκομείο από τον διευθυντή Δρ. Λεύκο Μίττλετον, όταν γνωριστήκαμε στο Νοσοκομείο St. Mary’s του Λονδίνου το 1988. Δούλεψα αφιλοκερδώς μέχρι τον Ιανουάριο του 1989 οπότε και προσλήφθηκα με μισθό στη θέση του επιστημονικού συνεργάτη. Πολύ περιληπτικά, από τότε μέχρι σήμερα εκπόνησα το διδακτορικό μου, διορίστηκα στη θέση του Ανώτερου Επιστήμονα, ίδρυσα το Τμήμα Νευρογενετικής του ΙΝΓΚ, συμμετείχα στη δημιουργία και λειτουργεία της Σχολής Μοριακής Ιατρικής Κύπρου και από το 2012 έχω την ακαδημαϊκή θέση της Καθηγήτριας.      

 

Πώς ήταν τα δεδομένα στο ξεκίνημα της καριέρας σου στην Κύπρο και πώς έχουν αλλάξει;

To 1988 η έρευνα ήταν σχεδόν ανύπαρκτη στην Κύπρο. Δουλέψαμε πολύ σκληρά για να παράγουμε έργο και να πείσουμε ότι η έρευνα έχει μέλλον και στη δική μας χώρα. Στο επίπεδο της μοριακής γενετικής διάγνωσης δεν υπήρχε κανένα εργαστήριο στην Κύπρο που να μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες. Για την πιο συχνή πάθηση, τη μεσογειακή αναιμία, αποστέλλονταν δείγματα στο εξωτερικό. Σιγά σιγά γεννήθηκε και αναπτύχθηκε το ΙΝΓΚ που τώρα προσφέρει μέσα από πολλές άλλες υπηρεσίες και υψηλού επιπέδου μοριακή γενετική διάγνωση για ένα μεγάλο φάσμα γενετικών παθήσεων, υψηλού επιπέδου ερευνητικά προγράμματα και υψηλού επιπέδου εκπαίδευση στον τομέα των Βιοϊατρικών Επιστημών.

Τι θα συμβούλευες κάποιον που ξεκινά τώρα να σπουδάζει σε αυτό τον τομέα;

Να είναι αφοσιωμένος και να καταβάλει όλες του τις δυνάμεις για να γίνει σωστός επαγγελματίας.

Τρείς λέξεις που να χαρακτηρίζουν το επάγγελμα του γενετιστή.

Προσφορά, χαρά αλλά και λύπη.

 

 

 

Carsten Lederer 
Εργαστηριακός Επιστημονικός Λειτουργός
Τμήμα Μοριακής Γενετικής Θαλασσαιμίας

                                                                                                                                                                                                                                                 

Πότε αποφάσισες να ασχοληθείς με τη γενετική και γιατί επέλεξες αυτό τον κλάδο;

 

Από την ηλικία των 14 χρονών ενδιαφερόμουν για την πληροφορική και την ιατρική βιοτεχνολογία (η οποία τότε περιοριζόταν στη χρήση μικροβίων για την παραγωγή ανασυνδυασμένων φαρμάκων). Τότε η προοπτική στους δύο τομείς ήταν παρόμοια, αλλά μία ματιά στο τμήμα πληροφορικής του κοντινού πανεπιστημίου του Koblenz γεμάτο με διοπτροφόρους και αδυνατισμένους νεαρούς φοιτητές, με έπεισε να δοκιμάσω τη βιολογία  αντ'αυτού. Κατά την διάρκεια των προπτυχιακών μου σπουδών στην Βόννη, ξύπνησε το ενδιαφέρον μου για τη γενετική και για τη δυνατότητα της μοριακής γενετικής να προσφέρει ριζικές και άμεσες λύσεις τόσο για την παραγωγή βελτιστοποιημένων τροφών όσο και για την αντιμετώπιση των ανθρώπινων ασθενειών. 

 

Σπουδές – Τίτλοι, πανεπιστήμια, υποτροφίες κτλ

 

01/10/1998–30/09/2001 John Innes Foundation χορήγηση διδακτορικού.  Τίτλος: Regulation of plant gene expression in compatible plant/virus interaction [Ρύθμιση της έκφρασης φυτικών γονιδίων στην περίπτωση συμβατής αλληλεπίδρασης φυτού και ιού], PhD (University of East Anglia, Norwich, UK) 8/7/2003

 

01/09/1993–23/09/1998 Προπτυχιακές σπουδές, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο της Βόννης, Γερμανία (συμπεριλαμβανομένου ενός έτους ανταλλαγής με χορήγηση ERASMUS, University of East Anglia, Norwich, UK), Diplom (MSc) βαθμός 1.2 (First) (University of Bonn) 23/09/1998

 

01/02/2002-30/04/2006 Μεταδιδακτορικά έργα στον τομέα της γονιδιωματικής και της νευροπάθειας αμυοτροφικής πλευρικής σκλήρυνσης (ALS) με χορηγήσεις της ΕΕ (Research Training Network Marie Curie), της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης Μοριακής Βιολογίας (EMBO short-term fellowship) και του Telethon της Κύπρου στο εργαστήριο του Τμήματος Βιολογίας (Νιόβη Σανταμά) του Πανεπιστημίου Κύπρου το οποίο εφιλοξενείτο  στο ΙΝΓΚ 

 

Πως βρέθηκες στο ΙΝΓΚ - Πότε προσλήφθηκες στο ΙΝΓΚ; Σε ποια θέση ξεκίνησες και σε ποια θέση βρίσκεσαι τώρα;

 

Σπούδασα στην Αγγλία όπου γνώρισα την Κύπρια σύζυγό μου, με την οποία μετακόμισα στην Κύπρο όταν τελείωσε η πειραματική δουλειά του διδακτορικού μου. Γράφοντας ακόμη τη διδακτορική μου διατριβή, το 2002 ξεκίνησα να δουλεύω για ένα εργαστήριο του Πανεπιστημίου Κύπρου το οποίο  τότε βρισκόταν στις εγκαταστάσεις του  ΙΝΓΚ. Έτσι άλλαξα τομέα από τη φύτο-ιολογία και την «πράσινη» γενετική στην ανθρώπινη γενετική. Με το τέλος χορηγήσεων στο συγκεκριμένο πρόγραμμα υπήρχε ευκαιρία για δουλειά μεταδιδακτορικού στην τότε εκκολαπτόμενη ηλεκτρονική υποδομή ITHANET στο Tμήμα Μοριακής Γενετικής Θαλασσαιμίας (TΜΓΘ, Υπεύθυνη Τμήματος Μαρίνα Κλεάνθους). Μετά από εκπαίδευση στην γονιδιακή θεραπεία στην Ιταλία, με χορήγηση από το TΜΓΘ, έλαβα χρηματοδοτήσεις για την επέκταση της ψηφιακής πύλης ITHANET (€129,998 από το Ίδρυμα Προώθησης Ερευνάς, ΙΠΕ, της Κύπρου) και για την ενίσχυση  της ομάδα Γονιδιακής Θεραπείας και Γονιδιωματικής Επεξεργασίας του ΤΜΓΘ (€139,979 από το ΙΠΕ και €581,725 από την ΕΕ). Η ψηφιακή πύλη ITHANET (www.ithanet.eu) του ΤΜΓΘ συμπεριλαμβάνει σήμερα τις πιο μεγάλες βάσεις δεδομένων (μεταλλάξεων και επιδημιολογίας) στον τομέα της θαλασσαιμίας παγκοσμίως. Επίσης η πρωτοποριακή δουλειά μας στον τομέα της γονιδιακής θεραπείας παρουσιάζεται σε επιστημονικά άρθρα και σε διεθνή συνέδρια.

 

Με την ίδρυση της ΣΜΙΚ το 2012 ξεκίνησα ως Λέκτορας, το 2013 έγινα συντονιστής του εισαγωγικού προγράμματος της ΣΜΙΚ και το 2017 έλαβα προαγωγή σε Επίκουρο Καθηγητή. 

 

Ως υπάλληλος του ΙΝΓΚ ξεκίνησα σε θέση μεταδιδακτορικού ερευνητή το 2006, έγινα Εργαστηριακός Επιστημονικός Λειτουργός (LSO) με μόνιμη θέση το 2008 και συνεχίζω σαν  LSO του ΙΝΓΚ μέχρι σήμερα.

 

Πώς ήταν τα δεδομένα στο ξεκίνημα της καριέρας σου στην Κύπρο και πώς έχουν αλλάξει;

 

Η κατά τη γνώμη μου πιο ουσιαστική αλλαγή στην κουλτούρα του ΙΝΓΚ έγινε με την ίδρυση της Σχολής Μοριακής Ιατρικής Κύπρου (ΣΜΙΚ) το 2012. Παρά την κρίση, προσέφερε προοπτική επαγγελματικής ανάπτυξης, ενίσχυση της έρευνας και μια έμμεση αλλαγή όλου του επαγγελματικού περιβάλλοντος του ΙΝΓΚ. Για παράδειγμα, ενώ παλιά, στη μεταδιδακτορική μου έρευνα, ήμουν σχεδόν μόνος μου με τον φρουρό του ΙΝΓΚ στο κτήριο μετά από τις 7 μμ, σήμερα βρίσκονται φοιτητές και γίνονται πειράματα στα εργαστήρια του ΙΝΓΚ σχεδόν κάθε ώρα της ημέρας και νύχτας. Αυτό έχει αλλάξει σημαντικά και θετικά τη γενική αντίληψη της δουλειάς, τη συνεργασία μεταξύ των τμημάτων και επίσης την ερευνητική απόδοση του ΙΝΓΚ.

 

Τι θα συμβούλευες κάποιον που ξεκινά τώρα να σπουδάζει σε αυτό τον τομέα;

 

Να μιλήσει με άτομα που απασχολούνται με τον τομέα ώστε να μάθει για το επαγγελματικό περιβάλλον, για την προοπτική απασχόλησης (γενικά και πιο συγκεκριμένα στην Κύπρο) και αν όντως θα του άρεσε η καθημερινή δουλειά.

Να απολαμβάνει την γοητεία που προκαλούν οι νέες ανακαλύψεις, αλλά να είναι προετοιμασμένος πιθανώς για μεγάλο ωράριο, για πολλή γραφειοκρατία, για πολλές πειραματικές αποτυχίες, για δια βίου μάθηση και για συνεχή ανάπτυξη των εργαλείων της δουλειάς όσο προχωρά η καριέρα του.

Να αναπτύξει όσο πιο σύντομα γίνεται την πλήρη κατανόηση και το σωστό γράψιμο της αγγλικής γλώσσας.

Να αποκτήσει γερή βάση γνώσεων της πληροφορικής και στατιστικής και να έχει επίγνωση της «εμπορευματοποίησης» και ευρεσιτεχνίας στη μοριακή γενετική και ιατρική.

Στα ακαδημαϊκά,  να είναι προετοιμασμένος πιθανώς για μέτριο μισθό, πολλά και ενδιαφέροντα ταξίδια και συνέδρια, διδασκαλία και επίβλεψη φοιτητών και για καθημερινή και λεπτομερή συζήτηση της δουλειάς και των αποτελεσμάτων του.

 
Τρείς λέξεις που να χαρακτηρίζουν το επάγγελμα του γενετιστή
  • επιμέλεια
  • ενδιαφέρον (δια βίου μάθηση και επικοινωνία αποτελεσμάτων)
  • επιμονή

 

 

Άννα Κεραυνού 
Απόφοιτος Διδακτορικού στη Ιατρική Γενετική, ΣΜΙΚ
Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια στο Τμήμα Καρδιαγγειακής Γενετικής και Εργαστήριο Δικανικής Γενετικής    
                                                                                                                                                                                                                      

Πότε αποφάσισες να ασχοληθείς με τη γενετική και γιατί επέλεξες αυτό τον κλάδο;

Η Γενετική αποτελεί έναν από τους κλάδους της Βιολογίας που ασχολείται με τα γονίδια, την κληρονομικότητα και την ποικιλομορφία των οργανισμών. Το μάθημα της Βιολογίας με συνεπήρε από την πρώτη στιγμή. Μου κέντρισε το ενδιαφέρον και τον ενθουσιασμό από πολύ νωρίς στο σχολείο, όταν αρχίσαμε να διδασκόμαστε την κληρονομικότητα των ειδών μέσα από τους νόμους του Μέντελ, και διαπίστωσα ότι μέσα από αυτή την επιστήμη θα μπορούσα να συμβάλω στην ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου από διάφορες σοβαρές ασθένειες και παθήσεις. Στη συνέχεια, στη διάρκεια των σπουδών μου, η απόκτηση θεωρητικών και πρακτικών γνώσεων με οδήγησαν στην οριστικοποίηση της απόφασης μου να συνεχίσω τις σπουδές μου στο μέγιστο επίπεδο, συνεισφέροντας στον τομέα της υγείας μέσα από την έρευνα. 

 

Σπουδές – Τίτλοι, πανεπιστήμια, υποτροφίες κτλ.

Σπούδασα Βιολογία στο Πανεπιστήμιο Πατρών, με την πτυχιακή μου έρευνα να εστιάζεται στον καρκίνο του στομάχου. Αυτό με οδήγησε σε μεταπτυχιακές σπουδές σε θέματα Καρκίνου και Μοριακής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Leicester στην Αγγλία. Η έρευνα μου στο Leicester αφορούσε την ανίχνευση βιοδεικτών για το Κακόηθες Μεσοθηλίωμα στον πνεύμονα. Μετά την απόκτηση του MSc αποφάσισα να συνεχίσω τις σπουδές μου σε επίπεδο διδακτορικού στην Ιατρική Γενετική, στη Σχολή Μοριακής Ιατρικής στο Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου (ΙΝΓΚ), μια σχολή υψηλού επιπέδου με πολλές απαιτήσεις και διεθνή αναγνώριση. Για αυτό χαίρομαι ιδιαίτερα που λόγω απόδοσης μπόρεσα να κερδίσω μια υποτροφία. Η διδακτορική μου διατριβή αφορούσε την ανάπτυξη μιας καινοτόμου μεθόδου για τον μη επεμβατικό προγεννητικό έλεγχο των εμβρύων. Η Σχολή Μοριακής Ιατρικής του ΙΝΓΚ μου έδωσε την ευκαιρία να συμμετάσχω σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα και συνέδρια που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο και στο εξωτερικό  και να κάνω δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά.

 

Πως βρέθηκες στο ΙΝΓΚ - Πότε προσλήφθηκες στο ΙΝΓΚ? Σε ποια θέση ξεκίνησες και σε ποια θέση βρίσκεσαι τώρα;

Στο ΙΝΓΚ βρέθηκα το 2012 ως διδακτορική φοιτήτρια και παράλληλα με τις σπουδές μου εργαζόμουν ως Βοηθός ερευνητής, σε ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα (ERC), με θέμα της έρευνας τον μη επεμβατικό προγεννητικό έλεγχο. Από τη θέση του Βοηθού ερευνητή και μέσα από συλλογική δουλειά, συμμετείχα στην εκτέλεση πειραμάτων, ανάλυση ερευνητικών δεδομένων και αποτελεσμάτων καθώς και στην προετοιμασία ερευνητικών αναφορών και επιστημονικών δημοσιεύσεων. Επιπρόσθετα συμμετείχα σε παρουσιάσεις τόσο σε τοπικά όσο και διεθνή συνέδρια. Με την ολοκλήρωση του διδακτορικού μου, δίδαξα αμέσως μετά στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και εδώ και 5 μήνες εργάζομαι στο ΙΝΓΚ ως Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια στο Τμήμα Καρδιαγγειακής Γενετικής και Εργαστήριο Δικανικής Γενετικής. Η νέα έρευνα μου αφορά στην ανίχνευση νέων γονιδίων και βιοδεικτών που σχετίζονται με την ανίχνευση ανευρύσματος ανιούσας θωρακικής αορτής, κάτι που ενδιαφέρει ιδιαίτερα την Κύπρο.

 

Πώς ήταν τα δεδομένα στο ξεκίνημα της καριέρας σου στην Κύπρο και πώς έχουν αλλάξει;

Το ξεκίνημα της καριέρας μου έχει περάσει από διάφορα στάδια όπου οι επιλογές άλλαζαν και διαφοροποιούνταν στην πορεία. Το ξεκίνημα ήταν δύσκολο και με θαμπές προοπτικές για μια επιστημονική καριέρα στην Κύπρο. Το ΙΝΓΚ ήταν ένας καθοριστικός σταθμός που συνέβαλε θετικά και δημιούργησε τις προοπτικές για μια επιστημονική καριέρα, στη βάση βέβαια μιας δύσκολης και απαιτητικής διαδρομής, όπου μόνιμος στόχος παραμένει η αριστεία. Η επιστημονική επαγγελματική σταδιοδρομία είναι ένας ατελείωτος ανηφορικός δρόμος συσσώρευσης γνώσης και εμπειρίας, μέγιστης προσπάθειας και δέσμευσης στους στόχους. Προσφέρει όμως συγκινήσεις όταν επιτυγχάνονται οι στόχοι και αφάνταστη ικανοποίηση όταν τα αποτελέσματα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση ασθενειών που ταλαιπωρούν ανθρώπους. 

 

Τι θα συμβούλευες κάποιον που ξεκινά τώρα να σπουδάζει σε αυτό τον τομέα;

Να έχει υπομονή, να θέτει στόχους και να έχει πολλή θέληση και όρεξη για αυτό που κάνει. Οι σπουδές στον τομέα αυτό απαιτούν εντατική μελέτη και προσπάθεια, ενέργεια, επιμονή και δυνατότητα μετουσίωση της γνώσης σε πράξη.

 

Τρείς λέξεις που να χαρακτηρίζουν το επάγγελμα του γενετιστή.

Λαβύρινθος γεμάτος εκπλήξεις

 

Πηγή: Ο Φιλελεύθερος 06.08.2017

 
 

 

Related Articles
winner