EΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ, Το ΙΝΓΚ ταυτισμένο με την γενετική στην Κύπρο

Ο πολυσήμαντος ρόλος του Ινστιτούτου Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου, στο πεδίο της έρευνας, της εκπαίδευσης αλλά και της παροχής υπηρεσιών υγείας υψηλού επιπέδου, τονίστηκε στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας DNA, στην παρουσία του υπουργού Υγείας, Μιχάλη Χατζηπαντέλα και του οραματιστή και ιδρυτή του ΙΝΓΚ, καθηγητή Λεύκου Μίτλεττον. 

Ο Υπουργός Υγείας εξήρε το έργο του Καθ. Λεύκου Μίτλεττον, λέγοντας ότι από τις μηδαμινές υπηρεσίες που προσφέρονταν στην Κύπρο, στους τομείς της Νευρολογίας και Γενετικής, μέχρι την δεκαετία του 1990, πέτυχε την λειτουργία ενός πρότυπου σύγχρονου ερευνητικού και θεραπευτικού Κέντρου, διεθνούς εμβέλειας. Αναφερόμενος στο Ινστιτούτο Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου, είπε πως ιδρύθηκε το 1990, ως ένας ιδιωτικός, δικοινοτικός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός και έχει ήδη εδραιωθεί η πολυσήμαντη συμβολή του, τόσο στη διεξαγωγή πρωτοποριακής έρευνας, όσο και στην προσφορά υψηλού επιπέδου κλινικών και εργαστηριακών υπηρεσιών, αλλά ακόμα και στην προσφορά μεταπτυχιακής εκπαίδευσης, όλα στους τομείς της νευρολογίας, γενετικής και βιοϊατρικών επιστημών.

Σύμφωνα με τον κ. Χατζηπαντέλα ήταν το πρώτο κέντρο στην Κύπρο, το 1990, το οποίο δραστηριοποιήθηκε στον τομέα της γενετικής τόσο σε διαγνωστικό, όσο και σε ερευνητικό επίπεδο, θεωρούμενο ως Κέντρο Αριστείας και Κέντρο Αναφοράς για την επίσημη αναγνώριση του οποίου έχουν ήδη τροχοδρομηθεί οι σχετικές διαδικασίες.

Σημείωσε πως το ΙΝΓΚ ήταν από τα πρώτα κέντρα το οποίο εντάχθηκε και προσφέρει τις υπηρεσίες του μέσω του ΓεΣΥ και στις περιπτώσεις υπηρεσιών, για τις οποίες υπήρξαν δυσκολίες, το Υπουργείο Υγείας μαζί με τον ΟΑΥ έχει προχωρήσει σε σχετικές διευθετήσεις έτσι ώστε οι υπηρεσίες του ΙΝΓΚ να μπορούν να προσφέρονται στους δικαιούχους του ΓεΣΥ, αφού πρωταρχικός στόχος όλων είναι η εξυπηρέτηση των αναγκών των ασθενών.

Ο αρμόδιος Υπουργός έκανε λόγο για «μακρόχρονη και αγαστή» συνεργασία μεταξύ του ΙΝΓΚ και του κράτους, η οποία όπως συμπλήρωσε «στηρίζεται σε αμοιβαίο σεβασμό και αλληλοστήριξη, ενώ αναδείχθηκε και σφυρηλατήθηκε, αντιμετωπίζοντας την κρισιμότητα των στιγμών της πανδημίας». Είπε ακόμα ότι το Τμήμα Μοριακής Ιολογίας του ΙΝΓΚ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή στην αντιμετώπιση της πανδημίας, αφού ήταν το πρώτο εργαστήριο που πρόσφερε τη μοριακή διάγνωση για τον κορωνοϊό, πριν ακόμα φτάσει στην Κύπρο ο ιός και από τότε το εργαστήριο είναι στην υπηρεσία της Κυπριακής Κυβέρνησης ανταποκρινόμενο στις ανάγκες που προκύπτουν.


Καθ. Μίτλεττον: Τα πρώτα βήματα
Ο Ιδρυτής και πρώτος Ιατρικός Διευθυντής του ΙΝΓΚ, Καθηγητής Λεύκος Μίτλεττον, προέβη σε μια ανασκόπηση της πορείας του Ινστιτούτου και μίλησε για την εξέλιξη της γενετικής στην πορεία του χρόνου. Όπως είπε, όλα ξεκίνησαν από το όραμα που είχε για τη δημιουργία ενός πρότυπου Κέντρου Γενετικής στη Μεσόγειο.

Ανέφερε ότι με την οικονομική αρωγή της αμερικανικής κυβέρνησης και την κυβερνητική στήριξη από την Κύπρο, ιδρύθηκε το Ινστιτούτο Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου, χωρίς καμιά επιβάρυνση των Κύπριων φορολογούμενων, είτε για την αγορά της γης, είτε για την ανέγερση του κτηρίου και τη λειτουργία του Ιδρύματος. Ο Καθηγητής Μίτλεττον μνημόνευσε τους Κύπριους πρωτοπόρους επιστήμονες, Ντίνο Μυριανθόπουλο και Πάνο Ιωάννου, καθώς και τους Αμερικανούς, Allen Roses, Michael Connelly και Bud Rowland.

Αναφερόμενος στις εξελίξεις στον τομέα της γενετικής, στάθηκε ιδιαίτερα στην πρόσφατη αποκωδικοποίηση του πλήρους ανθρώπινου γονιδιώματος, σημειώνοντας πως υπάρχει πια στη διάθεση της επιστήμης η πρώτη ολοκληρωμένη εικόνα του υποβάθρου του DNA. Αναφέρθηκε και στις ραγδαίες ανακαλύψεις που έφερε στη γενετική η πληροφορική και ακόμη περισσότερο η βιοπληροφορική και η βιοτεχνολογία, σε συνδυασμό με την τεχνητή νοημοσύνη. Ωστόσο, μίλησε και για τα ηθικά και άλλα διλήμματα, που έχει ενώπιον της η επιστήμη και γενικότερα η ανθρωπότητα και συγκεκριμένα, τόνισε την ανάγκη να διασφαλιστεί η καταστροφή των δειγμάτων γενετικού υλικού εκατομμυρίων ανθρώπων, που τέθηκαν στη διάθεση εργαστηρίων κατά τη διάρκεια της πανδημίας για τον κορωνοϊό, γιατί όπως εξήγησε μέσα από το υλικό αυτό μπορεί κάποιος να αντλήσει πολύτιμες πληροφορίες. «Όπως εξελίσσεται η γενετική, μια σταγόνα αίμα θα αρκεί για να γνωρίζουμε τους κινδύνους, που έχει ένας άνθρωπος, για να ασθενήσει. Αντιλαμβάνεστε, για παράδειγμα πόσο χρήσιμες μπορεί να είναι στο μέλλον αυτές οι πληροφορίες, για μια ασφαλιστική εταιρεία, για παράδειγμα», είπε. Αναφέρθηκε, επίσης, σε μελλοντικούς κινδύνους που ελλοχεύουν για την ανθρωπότητα από ακροδεξιούς και όσους άλλους θέλουν τη δημιουργία «παιδιών κατά παραγγελία» χωρίς ελαττώματα, ενώ τέλος υπέδειξε την απειλή ενός βιολογικού πολέμου, φέρνοντας ως παράδειγμα την πανδημία και πόσο εύκολα μπορεί να εξαπλωθεί ένας ιός.

Καθ. Φυλακτού: Μερικά επιτεύγματα του ΙΝΓΚ
Από την πλευρά του, ο Γενικός Εκτελεστικός Διευθυντής και Ιατρικός Διευθυντής του ΙΝΓΚ, Καθ. Λεωνίδας Φυλακτού, αφού έκανε μια αναδρομή στην εξέλιξη της γενετικής παγκοσμίως, είπε ότι «η γενετική στην Κύπρο ξεκίνησε να αναπτύσσεται με την ίδρυση του ΙΝΓΚ», συμπληρώνοντας πως «από τότε μέχρι σήμερα μετρούμε πολλές ανακαλύψεις, οι οποίες μας βοήθησαν στην καλύτερη αντιμετώπιση των ασθενειών, κυρίως, για αυτές τις οποίες αντιμετωπίζουμε στην Κύπρο». Αναφέρθηκε επιγραμματικά στις υπηρεσίες που προσφέρει το ΙΝΓΚ και απαρίθμησε κάποια από τα σημαντικότερα επιτεύγματα των τελευταίων χρόνων, ως εξής:
1.    Το Τμήμα Μοριακής Γενετικής Θαλασσαιμίας με Διευθύντρια την Καθ. Μαρίνα Κλεάνθους, έχει αναπτύξει νέα μέθοδο προγεννητικής διάγνωσης για τις αιμοσφαιρινοπάθειες η οποία βασίζεται στην ανάλυση δείγματος αίματος της μητέρας αντί του πλακούντα του εμβρύου, μηδενίζοντας έτσι το ρίσκο για αποβολή του εμβρύου. Να σημειώσω ότι η μέθοδος βρίσκεται στην διαδικασία κατοχύρωσης διπλώματος ευρεσιτεχνίας. 
2.    Το Τμήμα Κυτταρογενετικής και Γονιδιωματικής με Διευθύντρια την Καθ. Καρολίνα Σισμάνη, έχει ολοκληρώσει μια μεγάλη μελέτη χρησιμοποιώντας μεθόδους αλληλούχισης DNA ‘νέας γενεάς’ σε ασθενείς με συγγενείς ανωμαλίες και νοητική αναπηρία καθώς και σε μέλη της οικογένειάς τους. Η μελέτη αυτή οδήγησε στην ανακάλυψη νέων μεταλλάξεων και γονιδίων που εμπλέκονται στην παθογένεια των συγγενών ανωμαλιών και οδήγησε έτσι στην γενετική διάγνωση πολλών ασθενών. Τα πολύ θετικά αποτελέσματα από την πρώτη αυτή μελέτη οδήγησαν και στην επέκταση του προγράμματος στο προγεννητικό επίπεδο σε εγκυμοσύνες που τερματίστηκαν λόγω σοβαρών υπερηχογραφικών ευρημάτων. 
3.    Το Τμήμα Νευρογενετικής με Διευθύντρια την Καθ. Κυπρούλα Χριστοδούλου, ασχολείται κυρίως με την γενετική ταυτοποίηση και την κατανόηση των μηχανισμών που προκαλούν νευρολογικές νόσους. Το ίδιο Τμήμα έχει εισαγάγει διαγνωστικές υπηρεσίες υψηλής απόδοσης με στόχο την επίσπευση της διαγνωστικής διαδικασίας προς όφελος των ασθενών, των οικογενειών τους και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου της χώρας μας.
4.    Το Τμήμα Γενετικής - Θεραπευτικής Καρκίνου και Υπερδομικής Παθολογίας με Διευθυντή τον Καθ. Μιχάλη Παναγιωτίδη έχει καταδείξει τον ρόλο συγκεκριμένων γονιδίων σχετιζόμενα με την πρόβλεψη του καρκίνου του μαστού μέσω της συμμετοχής του σε διεθνώς αναγνωρισμένα σχετικά επιστημονικά δίκτυα παγκόσμιας εμβέλειας. Επίσης, το Τμήμα έχει αναδείξει τον ρόλο της συμμετοχής διάφορων διατροφικών στοιχείων στην καταπολέμηση του καρκίνου του δέρματος και πιο συγκεκριμένα του μελανώματος.
5.    Το Τμήμα Καρδιαγγειακής Γενετικής και Εργαστήριο Δικανικής Γενετικής, με Διευθυντή τον Καθ. Μάριο Καριόλου, διεξήγαγε πρόσφατα μελέτη σε Κυπριακές οικογένειες όπου εντοπίσθηκαν τρεις νέες γονιδιακές μεταλλάξεις που σχετίζονται με Ανευρύσματα Θωρακικής Αορτής. Παράλληλα, περαιτέρω έρευνα σε ασθενείς με Ανευρύσματα Θωρακικής Αορτής οδήγησε στην ανακάλυψη βιολογικών ουσιών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον ως πιθανοί βιοδείκτες για την έγκαιρη διάγνωση ατόμων που έχουν αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσουν Ανευρύσματα Θωρακικής Αορτής. 
6.    Μια άλλη μελέτη, του ίδιου Τμήματος, και μετά την ολοκλήρωση της έρευνας σε Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους, συνεχίσθηκαν οι γενετικές μελέτες που αφορούν τον Κυπριακό πληθυσμό, αναδεικνύοντας σημαντικά στοιχεία για την προέλευση των Μαρωνιτών και των Αρμενίων της Κύπρου. Η μελέτη αναμένεται να επεκταθεί και στους Λατίνους της Κύπρου.
7.    Το Τμήμα Βιοπληροφορικής με Διευθυντή τον Καθ. Γιώργο Σπύρου, πλαισιώνει την Έδρα Βιοπληροφορικής του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας που ιδρύθηκε το 2016 στο Ινστιτούτο με Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Κύριος στόχος του Τμήματος είναι η αριστεία στην Έρευνα και Ανάπτυξη καινοτόμων υπολογιστικών μεθόδων και πολυ-επίπεδων αναλύσεων για τον προσδιορισμό κατάλληλων βιοδεικτών και υποψήφιων επανατοποθετημένων φαρμάκων συμβάλλοντας ενεργά στον τομέα της Μεταφραστικής Έρευνας και της Ιατρικής Ακριβείας. Οι θεματικές εστιάζονται στην εφαρμογή συστημικών/ολιστικών προσεγγίσεων βιοπληροφορικής για τον προσδιορισμό σύνθετων βιοδεικτών για την πρώιμη διάγνωση ασθενειών, για την κατανόηση των μοριακών μηχανισμών που σχετίζονται με συγκεκριμένες ασθένειες και για την επανατοποθέτηση φαρμάκων εναντίον ασθενειών άλλων από αυτές που είχαν αρχικά σχεδιαστεί.
8.    Τέλος, το Τμήμα του υποφαινόμενου, το Τμήμα Μοριακής Γενετικής, Λειτουργίας και Θεραπείας ανακάλυψε γενετικά μόρια στο αίμα ασθενών με Μυοτονική Δυστροφία και άλλων μυϊκών δυστροφιών που συσχετίζονται με την εξελεγκτική πρόοδο της ασθένειας και που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως εργαλεία πρόβλεψης. To συγκριμένo πρόγραμμα έτυχε πολλαπλής ανταγωνιστικής χρηματοδότησης από το Τέλεθον Γαλλίας.

«Ανέφερα κάποια από τα ευρήματά μας όχι για να δείξουμε τι έχουμε κάνει…αλλά για να επαναβεβαιώσουμε σε όλους εσάς ότι πάντα προσπαθούμε για το καλύτερο, και πάντα διερευνούμε και αναπροσαρμοζόμαστε στις εξελίξεις, στις απαιτήσεις αλλά κυρίως στις ανάγκες των συμπολιτών μας, της κοινωνίας και της πολιτείας γενικότερα» είπε ο Καθ. Φυλακτού, και αναφέρθηκε στην ετοιμότητα του ΙΝΓΚ  κατά την εμφάνιση του κορωνοϊού πριν από 2 χρόνια. Είπε σχετικά: «Σταθήκαμε πανέτοιμοι να αντιμετωπίσουμε την πανδημία, πριν καν γνωρίζουμε ότι θα εξελισσόταν σε πανδημία… πριν καν ακόμα πλησιάσει την Ευρώπη ο ιός… Σκοπός μας ήταν να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε το χειρότερο σενάριο που θα μπορούσε να είχε προκύψει, όπως και έγινε άλλωστε. Το Τμήμα της Μοριακής Ιολογίας, με Διευθύντρια την Καθ. Χριστίνα Χριστοδούλου, δήλωσε παρών από την πρώτη μέρα και συνεχίζει να παρέχει τις υπηρεσίες του στο Υπουργείο Υγείας για την εξυπηρέτηση των αναγκών της χώρα μας σε αυτήν την πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση που έπληξε τον κόσμο. Όσο αφορά το επιστημονικό κομμάτι, ένας νέος τομέας έρευνας και επιστήμης έχει ανοίξει μπροστά μας με ίσως γενετικό υπόβαθρο, και είμαστε έτοιμοι να το διερευνήσουμε». 

Ο Καθ. Φυλακτού ανέφερε ότι με την  εμπειρία 2,5 σχεδόν χρόνων λειτουργίας του Γενικού Συστήματος Υγείας στη χώρα μας, θεωρεί σημαντική τη δημιουργία Κέντρων Αριστείας και Εθνικών Εργαστηρίων Αναφοράς. «Με τη δημιουργία τέτοιων κέντρων, θα μπορέσουμε να εστιάσουμε στο σκοπό μας προσφέροντας τις υπηρεσίες μας ως εξειδικευμένο τριτοβάθμιο κέντρο που είμαστε και οι ασθενείς θα μπορούν να παραπέμπονται στο σωστό κέντρο και να λαμβάνουν τη σωστή θεραπεία. Είναι με χαρά που ο Υπουργός Υγείας αναγνωρίζει την ανάγκη αυτή τη χώρας μας και το έχει θέσει ως προτεραιότητα… ελπίζουμε σύντομα να υλοποιηθεί» κατέληξε και αναφέρθηκε στο υπό ανέγερση δεύτερο ιδιόκτητο κτίριο του ΙΝΓΚ, το οποίο θα καλύψει τόσο τις τρέχουσες αλλά και μελλοντικές ανάγκες σε υποδομή και τεχνολογία, συνδράμοντας έτσι στη διεκπεραίωση περισσότερης έρευνας σε νέους αναδυόμενους τομείς της υγείας.

   
Related Articles
winner