Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ – ΕΥΡΩΠΗ «TOLERATE»

Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή στη ριζόσφαιρα κατά τη διάρκεια χιλιετιών

Ένα νέο Ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα του ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ – ΕΥΡΩΠΗ, έχει πρόσφατα ξεκινήσει στο Ινστιτούτο Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου το οποίο αφορά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή στη ριζόσφαιρα κατά τη διάρκεια χιλιετιών. Το νέο αυτό έργο έχει συνολική χρηματοδότηση 4 εκατομμύρια ευρώ, διάρκεια 4 χρόνια και συμμετέχουν σε αυτό 14 εταίροι οι οποίοι αντιπροσωπεύουν 10 χώρες εκπροσωπώντας τον ακαδημαϊκό και βιομηχανικό τομέα. 

Συγκεκριμένα, το ερευνητικό αυτό πρόγραμμα, αφορά τη μελέτη μιας μοναδικής συλλογής κατεψυγμένων δειγμάτων εδάφους από την Αρκτική που εκτείνονται μέχρι και ένα εκατομμύριο χρόνια πίσω. Μέσω αυτών των δειγμάτων, θα ανακτηθούν πληροφορίες για το πως ανταποκρίθηκε η βιοποικιλότητα και η λειτουργικότητα της ριζόσφαιρας σε ακραίες κλιματικές αλλαγές. H συλλογή είναι ένα «χρυσωρυχείο» αρχαίων DNA μετα-γονιδιωμάτων που αντιπροσωπεύει ένα χρονοδιάγραμμα προσαρμογών της ριζόσφαιρας στην κλιματική αλλαγή. Στόχος του προγράμματος είναι τόσο η παραγωγή κατασκευασμένων βακτηρίων αποικισμού ριζών (που θα βελτιώσουν την κλιματική ανοχή των φυτών) όσο και η ανακατασκευή ενζύμων προσαρμοσμένων για βίο-παραγωγή για την ανάπτυξη νέων καινοτόμων βίο-ιατρικών προϊόντων όπως τρισδιάστατων εκτυπωμένων συστημάτων ιστών και οργάνων σε τσιπ, την ανάπτυξη καινοτόμων πλατφόρμων για τη στοχευμένη χορήγηση φαρμάκων, μεταξύ άλλων τη σύνθεση υγρών μεταλλουργίας, λιπαντικών, βιομηχανικών προϊόντων καθαρισμού, κλπ.

Το Ινστιτούτο Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου, υπό την επίβλεψη του Καθ. Μιχάλη Παναγιωτίδη, Διευθυντή του Τμήματος Γενετικής και Θεραπευτικής Καρκίνου & Υπερδομικής Παθολογίας, ο οποίος είναι και ο Συντονιστής του προγράμματος, μαζί με την ομάδα του, συντονίζουν όλες τις  δραστηριότητες του προγράμματος συντελώντας στην ομαλή διεκπεραίωσή του.   

Την Τρίτη, 9 Ιανουαρίου 2024, διεξήχθηκε στο CLEOPATRA HOTEL, στη Λευκωσία η εναρκτήρια επιστημονική συνάντηση με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων συνεργατών. Τη συνάντηση τίμησε με την παρουσία της η Επίτροπος Περιβάλλοντος, κ. Μαρία Παναγιώτου, η οποία συνεχάρη το  Ινστιτούτο για την ανάληψη του συντονισμού του ερευνητικού προγράμματος και όλους τους συμμετέχοντες σε αυτό. «Η φιλόδοξη προσπάθεια του TOLERATE, που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος HORIZON – EUROPE, σηματοδοτεί ένα σημαντικό άλμα προς τα εμπρός στη συλλογική μας επιδίωξη για εξεύρεση βιώσιμων λύσεων για τις προκλήσεις που θέτει η κλιματική αλλαγή».

Η κ. Παναγιώτου αναφέρθηκε στο πρόγραμμα διακυβέρνησης του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Νίκου Χριστοδουλίδη, σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, τομείς οι οποίοι αποτελούν προτεραιότητα για τη χώρα. «Ως εκ τούτου, συνέχισε, ενισχύουμε την επικοινωνία με την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα, έτσι ώστε οι πολιτικές και οι αποφάσεις για κρίσιμα περιβαλλοντικά ζητήματα να λαμβάνουν υπόψη τις διαθέσιμες επιστημονικές γνώσεις. Το Γραφείο της Επιτρόπου ενθαρρύνει προγράμματα όπως το TOLERATE, που φιλοδοξούν να επιτύχουν υπεύθυνη και βιώσιμη καινοτομία. Οι στόχοι του εν λόγω προγράμματος ευθυγραμμίζονται με τις περιβαλλοντικές μας φιλοδοξίες. Η πρωτοβουλία αυτή, δεν είναι μια ακαδημαϊκή επιδίωξη. Τα πιθανά οφέλη, από τις βελτιωμένες γεωργικές πρακτικές σε καινοτόμα βιοϊατρικά προϊόντα, αποτελούν αξιέπαινα βήματα προς ένα πιο βιώσιμο και ανθεκτικό μέλλον». 

«Η δέσμευσή μας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι πιο σημαντική από ποτέ», σημείωσε η κ. Παναγιώτου. «Ήδη αντιμετωπίζουμε τις σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο κι εδώ στην Κύπρο. Το Γραφείο της Επιτρόπου Περιβάλλοντος είναι σταθερά προσηλωμένο στην εφαρμογή στρατηγικών που όχι μόνο μειώνουν αυτές τις επιπτώσεις αλλά βοηθούν επίσης τις κοινότητες και τα οικοσυστήματα μας να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες». 

Η Επίτροπος αναφέρθηκε και στις πρωτοβουλίες τις οποίες ξεκίνησε το Γραφείο, όπως την μετατροπή του Προεδρικού Μεγάρου σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής Μηδενικών Αποβλήτων, προσπάθεια που γίνεται σε συνεργασία με την Πρώτη Κυρία Φίλιππα Καρσερά-Χριστοδουλίδη. «Επιδεικνύοντας τη δέσμευσή μας στη βιωσιμότητα, αυτή η πρωτοβουλία περιλαμβάνει ολοκληρωμένες στρατηγικές διαχείρισης απορριμμάτων και μείωση ειδών μιας χρήσης. Παράλληλα, η πρωτοβουλία έχει επεκταθεί σε όλα τα Υπουργεία και Υφυπουργεία, ενισχύοντας την αποφασιστικότητά μας να οδηγήσουμε την Κύπρο σε ένα βιώσιμο και φιλικό προς το περιβάλλον μέλλον». 

Καταληκτικά, η κ. Παναγιώτου, επισήμανε: «όπως φαίνεται από το πρόγραμμα TOLERATE, βρισκόμαστε σε ένα συλλογικό ταξίδι προς ένα βιώσιμο μέλλον. Αυτός ο δρόμος απαιτεί κοινές προσπάθειες από τις κυβερνήσεις, τον ακαδημαϊκό κόσμο, τις βιομηχανίες κι από τον καθένα από εμάς. Μαζί, έχουμε τη δύναμη να οικοδομήσουμε ένα μέλλον που όχι μόνο θα είναι ανθεκτικό στην κλιματική αλλαγή αλλά και θα ευδοκιμεί σε αρμονία με τον φυσικό μας κόσμο. Εύχομαι κάθε επιτυχία στο ερευνητικό αυτό πρόγραμμα με την ελπίδα να ανοίξει ο δρόμος για βιώσιμες λύσεις που να προστατεύουν το περιβάλλον για τις επόμενες γενιές». 

Ο κ. Νίκος Ίσαρης, Αναπληρωτής Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συνεχάρη με τη σειρά του το Ινστιτούτο γι’ αυτή του την επιτυχία και δήλωσε ότι «με χαρά βλέπω το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου, στα περισσότερα από 30 χρόνια ύπαρξής του ως ιατρικό, ερευνητικό και ακαδημαϊκό κέντρο, να συντονίζει ερευνητικά έργα τέτοιου επιπέδου που στοχεύουν στην επίτευξη πρωτοποριακών αποτελεσμάτων για την επιστήμη και την ανθρώπινη ζωή. Αντιλαμβάνομαι ότι είναι πολύ σημαντική η έρευνα αυτή που αφορά την κλιματική ανοχή των φυτών, τα βιομηχανικά προϊόντα και τις εφαρμογές ενζύμων ανθεκτικών στη θερμοκρασία και στη βιοπαραγωγή. Ας ελπίσουμε ότι αυτό θα οδηγήσει σε εφαρμογές τελικού χρήστη, για την ανάπτυξη διαφόρων προϊόντων στην υγεία, στην φαρμακοποιία και στη βιομηχανία. Σε τελική ανάλυση, η επιστημονική έρευνα πρέπει να επικεντρώνεται στην υπέρβαση των προκλήσεων, όπως οι ανθρωπογενείς κρίσεις για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα και οι κοινωνικές τους επιπτώσεις. Το πιο σημαντικό όμως, είναι τα πιθανά οφέλη που θα προκύψουν από την καινοτόμο έρευνά σας καθώς και τα βιοϊατρικά προϊόντα που θα αναπτυχθούν μέσα από αυτή, τα οποία μπορεί να βοηθήσουν τις ζωές χιλιάδων ασθενών. Ο στόχος του  ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ-ΕΥΡΩΠΗ είναι να επιτύχει ακριβώς αυτό: να επηρεάσει τις ζωές των ανθρώπων και να συμβάλει στις Ευρωπαϊκές πολιτικές που υποστηρίζει, ιδίως την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία και τις στρατηγικές για τη βιοοικονομία και τη βιοποικιλότητα. Τα αποτελέσματά τους θα συμβάλουν επίσης στη βελτίωση της Ευρωπαϊκής βιομηχανικής βιωσιμότητας, ανταγωνιστικότητας και ανεξαρτησίας των πόρων μειώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, επιτρέποντας την κλιματική ουδετερότητα και υψηλότερη απόδοση πόρων κατά μήκος και σε όλες τις αλυσίδες αξίας, αναπτύσσοντας καινοτόμα προϊόντα βιολογικής βάσης», σημείωσε ο κ. Ίσαρης, ευχόμενος κάθε επιτυχία στην επίτευξη του έργου. 

Τέλος, ο Γενικός Εκτελεστικός Διευθυντής & Ιατρικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου, Καθ. Λεωνίδας Φυλακτού, στο σύντομο καλωσόρισμά του, ευχαρίστησε την Επίτροπο Περιβάλλοντος, κ. Παναγιώτου για την παρουσία της, όπως και τον Αν. Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της ΕΕ, κ. Ίσαρη, συνεχάρη τους εμπλεκόμενους στο πρόγραμμα, και τους ευχήθηκε την επίτευξη των στόχων του έργου. «Είναι με μεγάλη χαρά και τιμή που βρίσκομαι σήμερα σ’ αυτή τη συνάντηση, η οποία σηματοδοτεί την έναρξη των εργασιών ενός πολύ σημαντικού έργου. Το Ινστιτούτο είναι ένας περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένος οργανισμός, όπου παράλληλα με τις κύριες του δραστηριότητες, ως ένα τριτοβάθμιο ερευνητικό κέντρο που προσφέρει τις υπηρεσίες του κυρίως στους ασθενείς και στην πολιτεία γενικότερα, προάγει και την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη, λαμβάνοντας όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η συμμετοχή του Ινστιτούτου σε δράσεις όπως το ερευνητικό αυτό πρόγραμμα TOLERATE, αποδεικνύει την ευαισθητοποίησή του και σε άλλους τομείς, οι οποίοι επηρεάζουν όχι μόνο τη χώρα μας αλλά το παγκόσμιο. Σας ευχαριστώ όλους για την εδώ παρουσία σας και εύχομαι κάθε επιτυχία στο έργο», ανέφερε ο Καθ. Φυλακτού.

Λευκωσία, 9 Ιανουαρίου 2024