Neuroscience Department

ΒΡΑΒΕΙΟ «ΠΑΝΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ», Στην Έλενα Γεωργίου η διάκριση για το 2016

Σε μια σεμνή εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Αμφιθέατρο του Ινστιτούτου, η δρ Έλενα Γεωργίου βραβεύτηκε με το βραβείο Νέος Επιστήμονας «Πάνος Ιωάννου» για το 2016.

Σε μια σεμνή εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Αμφιθέατρο του Ινστιτούτου, η δρ Έλενα Γεωργίου βραβεύτηκε με το βραβείο Νέος Επιστήμονας «Πάνος Ιωάννου» για το 2016. Η Έλενα Γεωργίου, Μεταδιδακτορικός Επιστήμονας στο Εργαστήριο Νευροεπιστημών του ΙΝΓΚ, διενήργησε έρευνα στην πειραματική θεραπεία της απομυελινωτικής λευκοδυστροφίας-2.   Το Βραβείο απονέμεται στη μνήμη του Πάνου Ιωάννου, ο οποίος διαδραμάτισε βασικό ρόλο στο Πρόγραμμα Πρόληψης της Θαλασσαιμίας κατά τη δεκαετία του 1980. Ο Πάνος, τη δεκαετία του 1990, ανέλαβε τη δημιουργία του πρώτου εργαστηρίου μοριακής γενετικής στο Ινστιτούτο Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου. Εργάστηκε στο ΙΝΓΚ ως Ανώτερος Επιστήμονας μέχρι το 1997 και έπαιξε καθοριστικό ρόλο τόσο στην ανάπτυξη υπηρεσιών μοριακής διάγνωσης για τη Θαλασσαιμία όσο και στην ανάπτυξη έρευνας για την Θαλασσαιμία. Το 1997, ο Πάνος έφυγε από την Κύπρο για να μεταβεί στο Murdoch Research Institute στη Μελβούρνη, στην Αυστραλία όπου ίδρυσε μια νέα ερευνητική ομάδα για την ανάπτυξη θεραπειών για τη Θαλασσαιμία και άλλες ασθένειες. Δυστυχώς, χάσαμε το Πάνο το 2005, σε ηλικία μόλις 54 ετών, από καρκίνο. Ως ένδειξη εκτίμησης και τιμής στην μνήμη του Πάνου, από το 2006, το Ινστιτούτο Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου, θέσπισε το Βραβείο “Panos Ioannou” Junior Scientist Award το οποίο απονέμεται, έπειτα από επιστημονική αξιολόγηση, στον επιστήμονα ο οποίος έχει συμβάλει σημαντικά στην επιστήμη, και κυρίως στην έρευνα, μέσω της δουλειάς τους στο Ινστιτούτο.

 

Ακολουθεί περίληψη για το περιεχόμενο της μελέτης της δρ Έλενας Γεωργίου:

Γονιδιακή Θεραπεία για την Απομυελινωτική Λευκοδυστροφία-2

 

Οι Λευκοδυστροφίες αποτελούν μια ομάδα σπάνιων γενετικών παθήσεων που επιδρούν στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Επηρεάζουν τον εγκέφαλο, το νωτιαίο μυελό και συχνά τα περιφερικά νεύρα. Κάθε τύπος λευκοδυστροφίας προκαλείται από ένα ειδικό γονίδιο που οδηγεί στην ανώμαλη ανάπτυξη ή την καταστροφή της λευκής ουσίας (έλυτρο μυελίνης) του εγκεφάλου. Το έλυτρο μυελίνης είναι το προστατευτικό κάλυμμα του νεύρου και χωρίς αυτό τα νεύρα δεν μπορούν να λειτουργήσουν κανονικά. Κάθε τύπος λευκοδυστροφίας επηρεάζει ένα διαφορετικό μέρος του ελύτρου μυελίνης, οδηγώντας σε μια σειρά από νευρολογικά προβλήματα.

 

Η νόσος τύπου-Pelizaeus-Merzbacher (PMLD) ή απομυελινωτική λευκοδυστροφία τύπου 2 είναι μια αυτοσωμική υπολειπόμενη κληρονομική λευκοδυστροφία, η οποία εμφανίζεται κατά την παιδική ηλικία και προκύπτει από μεταλλάξεις στο γονίδιο που κωδικοποιεί μια πρωτεΐνη, την κοννεξίνη 47 (Cx47, κωδικοποιημένη από το γονίδιο GJC2). Η Cx47 εκφράζεται συγκεκριμένα στα ολιγοδενδροκύτταρα και είναι κρίσιμη για την επικοινωνιακή διακλάδωση στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Προηγούμενες μελέτες επιβεβαίωσαν ότι η πάθηση προκαλείται από απώλεια λειτουργίας της κοννεξίνης 47 ειδικά και μόνο σε μια ομάδα κυττάρων του νευρικού συστήματος τα ολιγοδενδροκύτταρα, και ότι η έκφραση μιας άλλης κοννεξίνης, της κοννεξίνης 32 στα ολιγοδενδροκυττάρα μπορεί να αποκαταστήσει μια ομάδα συνδέσμων στα ίδια κύτταρα για να επιτύχει τη διόρθωση της παθολογίας σε ένα μοντέλο της πάθησης.

 

Στην παρούσα εργασία, αναπτύξαμε για πρώτη φορά παγκοσμίως μια στοχευμένη γονιδιακή θεραπεία στα ολιγοδενδροκύτταρα, με την κλωνοποίηση του GJC2/Cx47 κάτω από τον υποκινητή της βασικής πρωτεΐνης της μυελίνης (MBP),  χρησιμοποιώντας  έναν αδενο-σχετιζόμενο ιικό φορέα (ΑΑV.ΜΒΡ.Cx47.myc) για να μεταφέρει το γονίδιο σε ποντίκια ηλικίας 10 ημερών (P10), μέσω ενδοεγκεφαλικής έγχυσης στην περιοχή της έσω κάψας (internal capsule). Η επιτυχής και σταθερή  έκφραση της Cx47 ειδικά στα ολιγοδενδροκύτταρα ανιχνεύθηκε σε Cx47 knock out ποντίκια δηλαδή ποντίκια στα οποία απουσιάζει η κοννεξίνη 47 (γενετικά τροποποιημένα) και σε Cx32/Cx47 ποντίκια double knock out στα οποία απουσιάζουν και οι δύο κοννεξίνες, μέχρι και 12 εβδομάδες μετά την έγχυση του ιού, συμπεριλαμβανομένου του μεσολοβίου (corpus callosum) και της έσω κάψας αλλά και σε πιο απομακρυσμένες περιοχές του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού.

 

Εφαρμογή αυτής της στοχευόμενης γονιδιακής θεραπείας στα ολιγοδενδροκύτταρα σε ποντίκια double knock out ηλικίας 10 ημερών, το όποιο είναι ένα πολύ καλά χαρακτηρισμένο μοντέλο απομυελινωτικής λευκοδυστροφίας-2, οδήγησε σε σημαντική βελτίωση στον φαινότυπο. Βελτιώθηκε τόσο η απόδοση όσο και ο συντονισμός των κινήσεων όταν τα ποντίκια είχαν φθάσει σε ηλικία ενός μήνα. Επίσης, παρατηρήθηκε και αύξηση του χρόνου ζωής. Επιπλέον, ο ανοσοφθορισμός και η μορφολογική ανάλυση αποκάλυψε βελτίωση στη απομυελίνωση, μείωση στην απόπτωση των ολιγοδενδροκυττάρων, μείωση της φλεγμονής και της αστρογλοίωσης. Η μελέτη της συνδεσιμότητας των ολιγοδενδροκυττάρων γνωστή και ως dye transfer analysis, επιβεβαίωσε την αποκατάσταση της συνδετικής ικανότητας των ολιγοδενδρoκυττάρων στον εγκέφαλο των  ποντικιών που έλαβαν γονιδιακή θεραπεία σε σύγκριση με τα ποντίκια ελέγχου. 

 

Τα αποτελέσματα αυτά παρέχουν ζωτικής σημασίας ένδειξη για την ανάπτυξη ειδικής γονιδιακής θεραπείας που στοχεύει στα ολιγοδενδροκύτταρα. Οι αδενο-σχετιζόμενοι ιικοί φορείς μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να στοχεύσουν στη θεραπευτική έκφραση ενός γονίδιου μυελίνης στα ολιγοδενδροκύτταρα. Σε αυτή την εργασία πετύχαμε μια πρώτη προσέγγιση της γονιδιακής θεραπείας για τη θεραπεία της απομυελινωτικής λευκοδυστροφίας-2, παρέχοντας μια πιθανή θεραπεία για αυτήν ειδικά τη μορφή καθώς και για άλλες παρόμοιες μορφές λευκοδυστροφίας.  Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής που χρηματοδοτήθηκε από τον  Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο για Λευκοδυστροφία (ELA) που εδρεύει στη Γαλλία δημοσιεύτηκαν στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «Brain”. 

Στη φωτογραφία: Έκφραση του EGFP και της κοννεξίνης 47 στο μεσολόβιο και στην έσω κάψα 30 μέρες μετά από την έκχυση του ιού στην έσω κάψα. Η εκτενής έκφραση του EGFP (πράσινο) στο μεσολόβιο και στην έσω κάψα. Παρόμοια και η έκφραση της κοννεξίνης 47 (κόκκινο) στις ίδιες περιοχές όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες υψηλής μεγέθυνσης.

 
 
 

Δρ Έλενα Γεωργίου
Μεταδιδακτορικός Επιστήμονας
Εργαστήριο Νευροεπιστημών

 
Related Articles
winner